Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin mühafizəsini gücləndirmək məqsədi ilə əlavə qayda və əsasnamələrin təsdiq edilməsi haqqında

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI

 

«Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin mühafizəsini gücləndirmək tədbirləri haqqında» Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1992-ci il 16 noyabr tarixli 560 nömrəli qərarının icrası ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti qərara alır:

1. Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Sərhəd Qoşunları İdarəsinin və Gömrük Komitəsinin birgə hazırladığı «Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində sərhəd nəzarəti məntəqələrinin haqqında əsasnamə» (1 nömrəli əlavə) təsdiq edilsin. [1]

2. Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi Sərhəd Qoşunları İdarəsinin hazırladığı «Sərhəd dəstə və naryadları tərəfindən odlu silah tətbiq edilməsi qaydaları» (2 nömrəli əlavə) təsdiq edilsin. [2]

3. Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin hazırladığı «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi qaydaları» (3 nömrəli əlavə) təsdiq edilsin.

4. Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin hazırladığı «Azərbaycan Respublikası sərhədində baytar nəzarəti məntəqəsi haqqında əsasnamə» (4 nömrəli əlavə) təsdiq edilsin. [3]

5. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı «Dövlət sərhədini pozan hava gəmilərinə və uçuş aparatlarına qarşı hava hücumundan müdafiə qoşunlarının növbətçi qüvvə və döyüş texnikasının tətbiq edilməsi qaydaları» (5 nömrəli əlavə) və «Xarici dövlətlərin hərbi gəmiləri Azərbaycan Respublikasının ərazi və daxili sularında aşkar edildikdə hərbi dəniz donanmasının hərbi gəmiləri və katerləri tərəfindən silah və döyüş texnikasının tətbiq edilməsi qaydaları» (6 nömrəli əlavə) təsdiq edilsin.

 

Baş nazirin səlahiyyətlərini icra edən Ə. MƏSİMOV

 

Bakı şəhəri, 9 mart 1993-cü il

                № 140

 

 

 

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində sərhəd nəzarəti məntəqələri haqqında [4]

 

ƏSASNAMƏ

 

1. Ümumi müddəalar

 

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini keçən şəxslər, mallar və nəqliyyat vasitələri üzərində qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada sərhəd və gömrük nəzarəti həyata keçirilir. Bu məqsədlə dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada sərhəd mühafizəsi orqanlarının nəzarət buraxılış məntəqələri və gömrük idarələri (postları) yaradılır. [5]

Dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin ərazisi sərhəd mühafizəsi orqanları tərəfindən müəyyən edilir. sərhəd nəzarəti məntəqələrinin funksiyalarına buraxılış məntəqələrində dövlət sərhədinin mühafizəsi, sərhəd nəzarəti, Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçən şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın buraxılışı daxildir. [6]

Yüklərin və başqa əmlakın gömrük nəzarəti zonasının ərazisinə keçirilməsi və ya bu ərazinin hüdudlarından kənara çıxarılması gömrük orqanlarının nəzarəti altında həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində şəxslərin və nəqliyyat vasitələrinin olması və hərəkət etməsi qaydası, habelə şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılması ilə bağlı digər fəaliyyət qaydasını tənzimləyən rejim sərhəd mühafizəsi orqanları tərəfindən gömrük orqanları ilə razılaşdırılmaqla müəyyən edilir.

Dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsində rejim sərhəd mühafizəsi orqanları və gömrük orqanları tərəfindən təmin edilir.

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində dövlət sərhədindən keçən şəxslər, nəqliyyat vasitələri, yüklər və başqa əmlak üzərində nəzarəti və onların dövlət sərhədindən buraxılmasını həyata keçirərkən sərhəd nəzarəti məntəqələri və gömrük orqanları Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrini, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyini, müvafiq nazirlik və idarələrin normativ aktlarını (əmr və sərəncamlarını), bu Əsasnaməni rəhbər tuturlar.

Dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada eyni zamanda ikikanallı - "Yaşıl kanal" və "Qırmızı kanal" - buraxılış sistemləri tətbiq olunur. [7]

 

2. Sərhəd nəzarəti

 

Sərhəd nəzarəti dövlət sərhədini pozan şəxslərin aşkar edilməsi və onların qarşısının alınması, narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının, güclü təsir edən, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələrin və qurğuların, hərbi texnikanın, odlu silah və döyüş sursatının, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının, kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna bilən materialların və avadanlıqların, mülki dövriyyəsi qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış digər əşyaların Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindən qanunsuz keçirilməsinin qarşısının alınması, buraxılış məntəqəsində müəyyən edilmiş rejimin təmin edilməsi məqsədi ilə həyata keçirilir. [8]

Sərhəd nəzarəti Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin xidməti-operativ fəaliyyətinin əsasını təşkil edir. Bu fəaliyyətə aşağıdakılar daxildir: [9]

- Azərbaycan Respublikasına gəlmək və Azərbaycan Respublikasından getmək hüququna dair sənədlərin yoxlanması;

- əməliyyat-axtarış, kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar xidməti vəzifələri icra edərkən vaqonların, avtomobillərin, konteynerlərin, gəmi anbarlarının, xaricə gedən və xaricdən gələn dəniz və hava gəmilərinin başqa yerlərinin gömrük orqanları ilə birlikdə açdırılması; [10]

- nəqliyyat vasitələri üzərində nəzarət, zəruri olduqda nəqliyyat vasitələrinin müşayiət edilməsi; [11]

- Azərbaycan Respublikasına gəlməsi qadağan olunmuş şəxslər üzərində nəzarət;

- yüklərin və başqa əmlakın dövlət sərhədindən keçməsi üzərində nəzarət. [12]

Sərhəd nəzarəti operativ və rejimin təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş digər tədbirlərlə qarşılıqlı şəkildə həyata keçirilir.

Sərhədkeçmə nəzarəti həyata keçirilərkən «Giriş-çıxış və qeydiyyat» idarələrarası avtomatlaşdırılmış məlumat-axtarış sistemindən istifadə edilir. Ölkəyə gələn və ölkədən gedən şəxslərin və nəqliyyat vasitələrinin qeydiyyatı «Giriş-çıxış və qeydiyyat» idarələrarası avtomatlaşdırılmış məlumat-axtarış sistemi vasitəsilə həyata keçirilir. Sərhədkeçmə yoxlamasının nəticələri barədə məlumatlar «Giriş-çıxış və qeydiyyat» idarələrarası avtomatlaşdırılmış məlumat-axtarış sisteminə daxil edilir. Sərhədkeçmə rejimini pozmuş, ölkədən çıxarılmış, ölkə ərazisinə əvvəllər müxtəlif səbəblərdən buraxılmamış şəxslər haqqında məlumatlar «Giriş-çıxış və qeydiyyat» idarələrarası avtomatlaşdırılmış məlumat-axtarış sisteminin «Sərhədkeçməyə məhdudiyyət siyahısı»na daxil edilir. [13]

 

3. Sərhəd nəzarəti məntəqələrinin vəzifələri [14]

 

Sərhəd nəzarəti məntəqələrinin vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir:

- xarici dövlətlərin qoşun qruplarının və quldur dəstələrinin Azərbaycan Respublikası ərazisinə silahlı basqınlarını dəf etmək, dövlət sərhədində silahlı və digər fitnələrin qarşısını almaq, əhalini, dövlət mülkiyyətini, vətəndaşların mülkiyyətini cinayətkar qəsdlərdən qorumaq;

- şəxslərin və nəqliyyat vasitələrinin qanunsuz üsullarla Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədini keçməsinin qarşısını almaq və buna yol verməmək, sərhədi pozanları aşkar etmək və tutub saxlamaq; [15]

- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi haqqında” və “Sərhəd mühafizə orqanları haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrindən şəxslərin buraxılmasını həyata keçirmək; [16]

- narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının, güclü təsir edən, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələrin və qurğuların, hərbi texnikanın, odlu silah və döyüş sursatının, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının, kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna bilən materialların və avadanlıqların, mülki dövriyyəsi qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış digər əşyaların Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindən qanunsuz keçirilməsinin qarşısını müstəqil surətdə və ya gömrük orqanları ilə birlikdə almaq; [17]

- Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində qoyulmuş rejiminə əməl olunmasına müstəqil surətdə və ya gömrük orqanları, beynəlxalq uçuşlar üçün açıq olan aeroportların (aerodromların), sərhəd boyü dəmir yolu stansiyalarının, dəniz limanlarının, beynəlxalq avtomobil daşınması bölmələrinin müdiriyyəti ilə birlikdə nəzarət etmək;

- dövlət sərhədindən keçən şəxslər tərəfindən həyata keçirilən düşmənçilik fəaliyyətini dövlət təhlükəsizliyi orqanları ilə birlikdə, zəruri olan hallarda gömrük orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə aşkar etmək və qarşısını almaq, əməliyyat üçün maraq kəsb edən şəxslərə münasibətdə məlumatları sonrakı istifadə üçün toplamaq və öyrənmək; [18]

- dövlət sərhədindən keçən ayrı-ayrı şəxslərə, nəqliyyat vasitələrinə, yüklərə və başqa əmlaka münasibətdə əməliyyat tapşırıqlarını yerinə yetirmək;

- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhəd rejimi məsələlərində Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrindən irəli gələn öhdəliklərin yerinə yetirilməsini təmin etmək;

- buraxılış məntəqələrində xüsusi vəkil edilmiş Azərbaycan Respublikası dövlət orqanlarına təbii mühiti çirklənməkdən mühafizə işində lazımi kömək göstərmək.

 

4. Sərhəd nəzarəti məntəqələrinin hüquqları [19]

 

Sərhəd nəzarəti məntəqələrinin hüquqları aşağıdakılardan ibarətdir:

- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçən şəxslərin Azərbaycan Respublikasına gəlmək və ya Azərbaycan Respublikasından getmək hüququna dair sənədləri yoxlamaq, həmin sənədlərdə müvafiq qeydlər etmək və zərurət olduqda bunları müvəqqəti almaq;

- Azərbaycan Respublikasına gəlmək və ya Azərbaycan Respublikasından getmək hüququna dair etibarlı sənədləri olmayan şəxsləri onlar dövlət sərhədindən keçmək hüququna dair sənədləri lazımınca rəsmiləşdirənədək və ya Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının xaricdə olduqları dövrdə öz sənədlərini itirməsi halları dəqiqləşdirilənədək və onların şəxsiyyəti müəyyən edilənədək Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxmamaq;

- Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin normativ aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada və sərhəd mühafizəsi orqanlarının səlahiyyətləri həddində operativ fəaliyyəti həyata keçirmək; [20]

- dövlət sərhədindən keçən şəxslərin üzərində odlu silahın axtarışı məqsədi ilə texniki vasitələri tətbiq etmək; [21]

- Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin pozulması ilə əlaqədar işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının cinayət-prosessual qanunvericiliyinə müvafiq surətdə təhqiqat aparmaq — lazımi operativ-axtarış tədbirləri görmək, sərhədi pozanları tutmaq, yoxlamaq, axtarmaq, dindirmək və digər zəruri istintaq tədbirləri görmək;

- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində rejimi pozmuş şəxsləri qanunla müəyyən edilmiş qaydada və müddətdə inzibati qaydada tutmaq, habelə onlarda olan əşyaları yoxlamaq və lazım olduqda almaq; [22]

- inzibati qaydada tutulan şəxsləri tutulmuşlar üçün kameralarda və ya xüsusi olaraq bu məqsədlər üçün düzəldilmiş başqa binalarda saxlamaq. Şəxsin inzibati qaydada tutulmasının, üst-başının yoxlanmasının, onda olan əşyanın yoxlanmasının və alınmasının hər bir halı haqqında protokol tərtib edilir;

- Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrində rejimin pozulması hallarının aydınlaşdırılması üçün şəxsləri sərhəd nəzarəti məntəqələrinə dəvət etmək, zəruri olduqda həmin pozulma halları başqa yerlərdə də aydınlaşdırıla bilər; [23]

- şəxslərin Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən qanunsuz keçməsinin, habelə narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının, güclü təsir edən, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələrin və qurğuların, hərbi texnikanın, odlu silah və döyüş sursatının, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının, kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna bilən materialların və avadanlıqların, mülki dövriyyəsi qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış digər əşyaların dövlət sərhədindən qanunsuz keçirilməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində ölkəyə gələn və ölkədən gedən nəqliyyat vasitələrinə, yüklərə və başqa əşyalara Dövlət Sərhəd Xidmətinin müəyyən etdiyi qaydada baxış keçirilməsini təmin etmək, qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda sərhədçi dəstələri ilə nəqliyyat vasitələrini müşayiət etmək; [24]

- əməliyyat-axtarış, kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar xidməti vəzifələri icra edərkən vaqonların, avtomobillərin, konteynerlərin, gəmi anbarlarının, xaricə gedən və xaricdən gələn dəniz və hava gəmilərinin başqa yerlərinin gömrük orqanları ilə birlikdə açdırılmasını təmin etmək; [25]

- dövlət sərhədindən qanunsuz keçirilən narkotik vasitələri, psixotrop maddələri və onların prekursorlarını, güclü təsir edən, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələri və qurğuları, hərbi texnikanı, odlu silah və döyüş sursatını, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarını, kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna bilən materialları və avadanlıqları, mülki dövriyyəsi qadağan olunmuş və ya məhdudlaşdırılmış digər əşyaları götürmək; [26]

- Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və ya Azərbaycan Respublikasından aparılması qadağan edilmiş materialları, əşyaları və sənədləri, habelə qaçaq malı Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçirməyə cəhd göstərmiş şəxslərin Azərbaycan Respublikasına və ya Azərbaycan Respublikasından buraxılması məsələsini yol verilmiş hüquq pozuntusunun ağırlığı və halları nəzərə alınmaqla həll etmək;

- gömrük orqanları ilə razılaşdırılmaqla buraxılış məntəqələrində sərhəd və gömrük nəzarətinin həyata keçirildiyi binaları və digər yerləri müəyyən etmək və kənar şəxslərin həmin yerlərə gəlməsinə yol verməmək, Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən qanunsuz keçməyin qarşısının alınması məqsədi ilə orada əlavə rejim qaydaları qoymaq;

- xaricə gedən nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində dayanma (dayanacaq) yerlərini və müddətini gömrük orqanları və digər əlaqədar müəssisə, idarə və təşkilatlar ilə birlikdə müəyyən etmək;

- Azərbaycan Respublikasının ərazi və daxili sularında üzərkən və olarkən, habelə Azərbaycan Respublikasının limanlarında dayanacaq vaxtı hüquq pozuntusuna yol verilmiş xarici gəmilərin heyət üzvlərinin və gəmilərdə olan digər şəxslərin sahilə çıxmasını və sahildə olmasını qadağan etmək;

- cinayət törətmiş və Azərbaycan Respublikasının qanunlarına görə cinayət məsuliyyəti daşımalı olan şəxsləri gəmidən düşürmək və tutmaq, Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrində başqa hal nəzərdə tutulmadıqda, həmin şəxsləri təhqiqat və istintaq orqanlarına təhvil vermək;

- müəyyən edilmiş qaydada həmsərhəd dövlətlərin sərhəd nəzarəti məntəqələri ilə əlaqə saxlamaq və onlarla qarşılıqlı fəaliyyət göstərmək.

 

5. Sərhəd nəzarəti məntəqələri tərəfindən şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın dövlət sərhədindən buraxılması

 

Şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakların Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılışını sərhəd nəzarəti məntəqələri gömrük orqanları ilə qarşılıqlı əlaqədə həyata keçirirlər. [27]

Şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılışı üzrə funksional fəaliyyətin qaydaları və ardıcıllığı (texnoloji sxem) gömrük orqanları və digər əlaqədar idarə, müəssisə və təşkilatlarla razılaşdırılmaqla sərhəd mühafizəsi orqanları tərəfindən müəyyən edilir.

Şəxslərin Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılışı sərhəd nəzarəti məntəqələri tərəfindən Azərbaycan Respublikasına gəlmək və Azərbaycan Respublikasından getmək hüququna dair etibarlı sənədlər olduqda həyata keçirilir.

Nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılışı sərhəd nəzarəti məntəqələrindən tərəfindən sərhəd və gömrük nəzarətindən sonra həyata keçirilir. [28]

Sərhəd nəzarəti məntəqələri Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçən şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın dövlət sərhədindən buraxılışının heç bir əsas olmadan yubadılmasına yol verməməlidirlər.

Azərbaycan Respublikasının və ya xarici dövlətin ərazisində xüsusilə qorxulu yoluxucu xəstəliklərin yayılması təhlükəsi olduqda təhlükəli sahələrdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçid müvəqqəti məhdudlaşdırıla və ya dayandırıla bilər, yaxud da Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçən adamlar, heyvanlar, yüklər, toxum, əkin materialları, heyvan və bitki mənşəli digər məhsullar üçün karantin qoyula bilər. Bu barədə sərhəd nəzarəti məntəqələri Dövlət Sərhəd Xidmətindən müvafiq göstəriş alırlar.

Ayrı-ayrı hallarda (operativ, zərurət, qoşunların dislokasiya yerlərinin dəyişdirilməsi, milli və xarici hava gəmilərinin xüsusi uçuşları və s.) Azərbaycan Respublikasının səlahiyyətli orqanları tərəfindən şəxslərin, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və başqa əmlakın Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılışının xüsusi qaydası müəyyən edilə bilər. Bu barədə sərhəd nəzarəti məntəqələri Dövlət Sərhəd Xidmətindən müvafiq göstəriş alırlar. [29]

(Çıxarılıb) [30]

 

 

 

 

Sərhəd dəstə və naryadları tərəfindən odlu silah tətbiq edilməsi Qaydaları

 

Sərhəd dəstələrinə təyin olunan əsgər və serjantlar onlara təhkim olunmuş silahlarla silahlanırlar. Döyüş sursatı hər avtomata 2 doldurulmuş daraqdan (60 patrondan) və siqnal tapançasına 8 patrondan az olmayaraq təmin edilir. Dəstələrə başçılıq edən zabit və praporşiklər hər tapançaya 2 doldurulmuş darağı (16 patron) olan şəxsi silahla silahlanırlar.

Zəruri hallarda dəstələr yuxarı rəislərin göstərişi ilə pulemyot, qumbaraatan, əl qumbaraları ilə də silahlana bilərlər.

Ermənistanla quru sərhəd sahələrində, sərhəd dəstələri doldurulmuş silahla, lakin patronu xəzinəyə salmamaq şərti ilə qulluq edirlər.

Silahın doldurulması xidmətə çıxmamışdan əvvəl təyin olunmuş və hazırlanmış xüsusi yerdə, əmrə görə zastavanın növbətçisi və ya dəstəyə başçılıq edən zabitin (praporşikin) nəzarəti altında icra olunur. Silahı doldurmaq üçün təyin olunmuş müvafiq yerə, dəstə bir-bir düzülmüş sıra şəklində və sıranın başçısı aparıcı kimi, zastavanın növbətçisi isə sağ və sol tərəfdən 2-3 addım geridə hərəkət edirlər.

Maşınla (vertolyot, katerlə) gətirilən dəstə xidməti yerlərinə çatdıqdan sonra əmrə görə və dəstənin başçısının nəzarəti altında silahı doldurur.

Dəniz, sərhəd məntəqələrində dəstə xidmətə çıxmamışdan əvvəl silahı doldurur və ancaq təyin olunmuş müvafiq yerdə (özləri ilə 2 doldurulmuş daraq saxlamaq şərti ilə) zastavanın növbətçisinin nəzarəti altında silahı yoxlayır.

Zəruri halda, ancaq dəstənin başçısının əmrinə görə dəstənin şəxsi heyəti silahları doldura bilər.

Zastava növbətçisinin (dəstə başçısının) «Silahları doldurun» və ya «Silahları yoxlayın» əmrlərini eşidəndə sərhədçi:

- atəş üçün ayaq üstə hazır vəziyyəti almalı;

- silahı qoruyucudan çəkib, çaxmağı axıracan dartıb zastava növbətçisinin (dəstə başçısının) «Yoxlanıldı» əmrindən sonra çaxmağı buraxmalı;

- yoxlama üçün çaxmağı çəkib buraxmalı, sonra silahı qoruyucuya qoyub darağı yerinə salmalıdır («Silahı yoxlamalı») əmrində daraq yerinə salınır).

Silah «Silahı kəmərə» vəziyyətində götürülür.

Xidmət ərzində şəxsi heyətə patronu xəzinəyə salmaq qəti qadağandır. Əl qumbaraları tətbiq edilməzdən əvvəl dəstə başçısının göstərişi ilə hazır vəziyyətə salınır. Tətbiq olunmayan qumbaralar dərhal ilkin vəziyyətə gətirilir.

Vəziyyətdən və icra edilən tapşırıqdan asılı olaraq silah sərhəd dəstəsində «Silah kəmərə», «Silah sinəyə», «Silah kürəyə» vəziyyətində və ya ayaq üstə atəşə hazırlıq vəziyyətində ola bilər.

Qorunan sahədə sərhədçilər piyada gəzərkən qaydaya görə silah «Silah kürəyə» vəziyyətində olur.

Dik və sıldırım eniş-yoxuşlardan, körpülərdən, sulardan keçərkən, nəzarət qülləsinə qalxarkən və aşağı düşərkən, hər hansı bir işi görərkən sərhədçilərdə silah «Silah kürəyə» vəziyyətində olmalıdır. «Silah kürəyə» vəziyyəti həm də sərhədçilərin atla, xizəklə, qarda özüyeriyən maşınlarda getdiyi vaxt tətbiq edilir. Sənədləri yoxlayanlar, xidməti itlərin mütəxəssisləri də silahı bu vəziyyətdə saxlayırlar.

Sürücülərin (sürücü-mexaniklərin, motoristlərin), texniki nəzarət postlarının, səyyar sərhəd postlarının və nəzarət postlarının şəxsi heyətlərinin silahları özlərində, lazım olduqda silahı tez tətbiq etmək imkanı olması şərti ilə, maşını (qayığı) sürməsinə mane olmamaqla xüsusi hazırlanmış piramidalarda (yerlərdə) saxlanılır.

Saxlanılmış dövlət sərhədini pozanları piyada müşayiət edərkən qaydaya görə silah ayaq üstə atəşə hazır olmaq vəziyyətində olmalıdır.

Sərhəd dəstələri Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədini mühafizə vəzifələrini yerinə yetirərkən silah və hərbi texnikanı xəbərdarlıq etmədən bu hallarda tətbiq edə bilərlər: silahlı dəstə və quldurların respublikanın ərazisinə hücumu və soxulduğu vaxt; Azərbaycan Respublikasını dövlət sərhədində silahlı təhrikin qarşısını almaq üçün.

Sərhəd dəstələri həmçinin dövlət sərhədini pozan və silah tətbiq edən başqa cinayətkarlara qarşı silah və hərbi texnikanı xəbərdarlıq etmədən tətbiq edə bilərlər.

Sərhəd dəstəsi silahı «Dayan» əmrindən sonra, əgər qayda-qanunu pozanlar bu tələbə əməl etməzsə, aşağıdakı hallarda xəbərdarlıq atəşi aça bilər:

- şəxslər silahlı olmasalar da, onların hücumunun və müqavimətinin qarşısını almaq məqsədi ilə, belə ki, bu cür hərəkətlər yerli sakinlərin və sərhədçilərin həyatı üçün qorxulu olarsa və başqa əməllərlə bunun qarşısını almaq qeyri-mümkün olarsa;

- qayda-qanunu pozan şəxs həmsərhəd dövlətin ərazisinə və ya Azərbaycan Respublikasının ərazisinin dərinliyinə keçmək istəyirsə və onu saxlamaq üçün başqa imkan yoxdursa;

- qayda-qanunu pozduğuna görə saxlanılmış şəxs qaçmaq istəyirsə və bunun qarşısını başqa üsulla almaq mümkün deyilsə;

- yerli sakinlərin, dövlət əmlakını və şəxsi əmlakın silahlı basqından mühafizəsi, silahlı və ya başqa təxribatlardan qorunması üçün, əgər bunun qarşısını başqa üsulla almaq qeyri-mümkündürsə.

Sərhəd dəstəsinə silah tətbiq etmək qadağandır:

- Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədini təsadüfi olaraq, sərhədçilərin gözü qabağında, sərhədin yaxınlığında kənd təsərrüfatı işləri və başqa işlərlə əlaqədar (ovçuluq, mal-qara otarma, hər hansı meyvənin yığımı və sairə), habelə çimərlikdə çimərkən və motorlu-motorsuz qayıqlarda üzərkən qayda-qanunu pozanda;

- sərhəd rejimini və buraxılış məntəqələrində rejimi pozaraq Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədini keçmək istərkən və həmsərhəd dövlətin ərazisinə keçmək təhlükəsi olanda;

- balıq ovu ilə məşğul olan xarici və başqa gəmilər ərazi sularında (dəniz ərazisi), Azərbaycan Respublikasının daxili sularında və ya sərhəd çayları, gölləri və başqa hovuzlarda silahlı müqavimət göstərməyəndə;

- nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının sərhədinə birləşən rayonların, şəhərlərin, kəndlərin və başqa yaşayış məntəqələrinin ərazisindən keçən yollardan hərəkət edəndə və ya sərhədçilər tərəfindən mühafizə olunan dəniz sahilindən keçərkən sərhədçilərin nəqliyyat vasitəsini saxlamaq tələbinə əməl etməyəndə və bu hərəkət, dövlət sərhədini pozmaq təhlükəsi yaratmayanda;

- dövlət sərhədini heyvanlar keçəndə.

Azərbaycan Respublikasının ərazisinə hərbi hissələrin, quldur dəstələrinin hücumu dəf edilərkən və dövlət sərhədini pozmaq istəyən silahlı şəxslərlə toqquşma halları istisna olmaqla, silahdan atəş açılarkən atılan güllə həmsərhəd dövlətin ərazisinə keçməməlidir.

Dövlət sərhədində münaqişə vəziyyəti yaranmaması üçün silahdan istifadə etmək məsuliyyəti sərhədçilərin tam üzərinə düşür və bu silah tətbiq etmək, təmkinli olmaq, vəziyyəti düzgün təhlil etmək üçün xüsusi bilik tələb edir.

Silahı düzgün tətbiq etməyən şəxslər Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən inzibati və ya cinayət məsuliyyətinə cəlb olunurlar.

Silah tətbiq olunandan sonra sərhədçilər silahı boşaltmalı və patronun xəzinədə qalıb-qalmadığını yoxlayır və qoruyucuya keçirirlər. Bu barədə, yəni silahın tətbiq olunması barədə zastavanın rəisinə məlumat verir, lazım gələrsə, xəsarət almış sərhədçiyə və dövlət sərhədini pozan şəxsə ilk yardım göstərir.

Sərhəddən zastavaya qayıdan dəstə müəyyən olunmuş yerdə əmrə görə zastava növbətçisinin və ya dəstə başçısının nəzarəti altında silahları boşaldır. Yoxlamaq üçün daraq çıxarılır, çaxmaq geri çəkilir, silahın lüləyinin içi yoxlanılır, çaxmaq buraxılır və təkrarən çaxmaq bir dəfə də buraxılır. Doldurulmuş olmayan silahlar da sərhəd xidmətində olan sərhəd dəstəsi tərəfindən yoxlanır.

Maşınla (vertolyot, qayıqla) zastavaya qayıdan dəstələr maşına minməzdən əvvəl əmrə görə və nəzarət altında silahı boşaldıb yoxlayırlar.

 

 

 

Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi Qaydaları

 

1. Ümumi müddəalar

 

1.1. Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi xarici ölkələrdən respublika ərazisinə vəba, taun, sarı qızdırma (karantin xəstəliyi), viruslu kontagioz, hemorragik qızdırma (Lasso qızdırması, Marburq xəstəliyi, Ebol qızdırması), malyariya və ağcaqanadla keçən insan üçün qorxulu digər yoluxucu xəstəliklər (Denqe qızdırması, Çikunqun, Rift düzənliyi, Qərbi Nil at ensefalomiyeliti, Qərbi Amerika, Şərqi Amerika, Venesuela, Yapon, Kaliforniya, Sent Luis, Murrey düzənliyi ensefalitləri), qazanılmış immuno-defisit sindromu xəstəliklərinin gətirilmə və yayılma qarşısının alınması, aşkar edilməsi, onların lokalizasiyası və ləğvi üzrə ümumi sistemli dövlət tədbirlərindən ibarətdir. Xəstəliklər baş verdiyi hallarda Qaydalarda nəzərdə tutulmamış tədbirlər, o cümlədən xarici ölkə vətəndaşları və ya nəqliyyat vasitələri haqqında tədbirlər respublika ərazisində qanunvericiliyə uyğun olan əmr, təlimat və metodik göstərişlərə əsasən aparılır.

1.2. Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi tədbirlərini Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi (bundan sonra - Nazirlik) həyata keçirir, sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələrinin fəaliyyətini əlaqələndirir və onların işinə nəzarət edir. [31]

Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində sanitariya nəzarətini gömrük orqanları həyata keçirirlər və öz fəaliyyətini qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada Nazirliklə əlaqələndirirlər. [32]

Dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrindən ölkəyə idxal olunan qida məhsullarının qida təhlükəsizliyi baxımından yoxlanılmasını gömrük orqanları ilə birlikdə Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi həyata keçirir. [33]

1.3. Respublika şəhər, rayon sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələri xidmət etdikləri ərazidə sanitar mühafizə tədbirlərinin yerinə yetirilməsi üzərində dövlət sanitar nəzarətini həyata keçirir. [34]

1.4. Nazirliyin ərazinin sanitar mühafizəsinə aid məsələlər üzrə qərar və tədbirlərinə bütün nazirliklər, dövlət və kooperativ təşkilatları, kolxoz, sovxoz, digər kənd təsərrüfatı orqanları, vəzifəli şəxslər, vətəndaşlar, əcnəbilər, beynəlxalq xarici təşkilat və müəssisələr tərəfindən əməl edilməlidir. [35]

1.5. Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi tədbirləri idarələrarası tədbirlər olmaqla, həmin inzibati ərazinin sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələri tərəfindən hazırlanır. [36]

1.6. Nazirlik qəbul edilmiş qaydada respublikada və xarici ölkələrdə epidemioloji vəziyyətin dəyişməsi haqqında tibb müəssisələrinə və gömrük orqanlarına məlumat verir. [37]

1.7. «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi» Qaydaları ilə reqlamentləşdirilmiş xəstəliklər əvvəllər qeydə alınmayan xarici ölkə ərazisində baş verdikdə, onun miqdarı və yerli hakimiyyət orqanlarının apardıqları tədbirlər haqqında respublika səfirlikləri Nazirliyə məlumat verməlidir. [38]

1.8. Nazirlik xaricə gedən vətəndaşlara müvafiq profilaktik peyvənd edilməsi lazım gələn ölkələri müəyyənləşdirir və bu haqda sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələrinə və gömrük orqanlarına məlumat verir. [39]

1.9. Nazirlik yoluxucu xəstəliklərə beynəlxalq epidemioloji nəzarət və beynəlxalq tibbi sanitar qaydalarına riayət edilməsi məqsədilə xarici ölkələrlə müəyyən olunmuş qaydada əlaqə yaradır. «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi» Qaydaları ilə reqlamentləşdirilmiş xəstəliklərin Azərbaycan Respublikasında qeydə alınması haqqında Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatına, diplomatik missiyalara, xarici ölkə səfirliklərinə məlumat verir. [40]

1.10. «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi» Qaydaları həyata keçirilərkən tələblərə əməl edilmədikdə respublikaya və respublikadan kənara vətəndaşların və əcnəbilərin gediş-gəlişi, poçt göndərişi, yük daşınması qadağan oluna bilər. Bu halda qayda pozanlar dövlət qanunlarına əsasən inzibati intizam və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilir.

1.11. Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi kompleks şəkildə təşkilati, sanitar gigiyenik, müalicə-profilaktik və epidemiya əleyhinə tədbirlərdən ibarət olub, beynəlxalq əlaqələr zamanı bütün nəqliyyat növlərində, dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində və ölkənin bütün ərazisində aparılır. [41]

1.12. Azərbaycan Respublikası və ya xarici ölkə ərazisində xüsusi təhlükəli xəstəliklərin yayılma qorxusu olduqda şəxslərin, yük, heyvan və s. sərhəddən keçirilməsi Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə məhdudlaşdırıla və ya dayandırıla bilər. Belə hallarda sərhədi keçən şəxslər, yük, heyvan və s. üçün karantin qaydası qoyula bilər.

 

2. Dövlət sərhədlərinin buraxılış məntəqələrində və beynəlxalq əlaqə zamanı nəqliyyat vasitələrində tədbirlər

 

2.1. Dəniz donanması, dəmiryol nəqliyyatı, mülki aviasiya, balıq sənayesi, avtomobil nəqliyyatı şirkətləri, onların yerlərdəki təşkilat, müəssisə və idarələri, nəqliyyat vasitələrinin sahibləri və müdiriyyəti tərəfindən aşağıdakılar təmin edilməlidir:

- xaricə gedən Azərbaycan Respublikası nəqliyyat vasitələrinin epidemiya əleyhinə hazırlığı;

- nəqliyyat vasitələri heyətinin (briqadasının) Qaydalarla reqlamentləşdirilmiş xəstəliklərin profilaktikası, mübarizə qaydaları haqqında xüsusi hazırlığı (hazırlıq Nazirlik, dəmiryol tibbi sanitar xidməti idarələri tərəfindən aparılır);

- heyət üzvlərinin (briqada), sərnişinlərin keyfiyyətli içməli su ilə təchizi;

- nəqliyyat vasitələrinə, limana və onun ərazisindəki obyektlərə gəmirici və həşəratların daxil olmasından mühafizə, reysdə (hava, dəniz, çay gəmilərində, dəmiryol qatarlarında) göstəriş üzrə deratizasiya və dezinseksiya aparılması.

2.2. Aidiyyəti qurumlar nəqliyyat vasitələri heyət üzvlərini (briqadanı) və sərnişinləri keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin etməlidirlər. [42]

2.3. Hava gəmilərinin komandirləri və sərnişin qatarlarının rəisləri yoluxucu xəstəliklər və ya onlara şübhə yarandıqda, habelə ölü gəmiricilər aşkara çıxarıldıqda tabe olduğu müdiriyyətə (dəniz, çay, hava, liman) dövlət sanitariya nəzarəti orqanlarına nəqliyyatın olduğu yeri göstərməklə heyət üzvləri, sərnişinlər haqqında əldə etdiyi məlumatı dərhal çatdırmalı, yolda olduğu müddətdə belə hallar baş verərsə, epidemiya əleyhinə tədbirlər aparmalı, xəstəni təcrid etməli, dezinfeksiya, dezinseksiya tədbirləri həyata keçirməli, tutulmuş (və ya təsadüfən ölmüş) gəmiricilərin yığılmasını, saxlanılmasını, limana çatdırılmasını təmin etməlidirlər. [43]

2.4. Nəqliyyat vasitələrində sanitariya nəzarətinə aşağıdakılar daxildir:

- dəniz tibbi sanitar deklarasiyasının, hava gəmisinin ümumi deklarasiyası tibbi sanitar hissəsinin deratizasiya və deratizasiyadan azad olma şəhadətnaməsinin yoxlanılması;

- nəqliyyat vasitələrinin yüklər əlavə edilməklə konteynerlərin və lixterlərin yoxlanılması.

Konteyner və lixterlər sahibləri olan zaman və ya onların tamlığı pozulan zaman sanitariya nəzarətindən keçirilir. Konteyner və lixterlər sərhəd keçid məntəqələrindən uzaqlarda sahibi tərəfindən açılan zaman gəmirici və həşəratlar aşkar edildikdə, bu barədə dövlət sanitariya nəzarəti orqanlarına xəbər verilməlidir. [44]

2.5. Dövlət sərhədinin buraxılış məntəqəsində ilk növbədə sanitariya nəzarəti, sonra digər xidməti idarələrin yoxlama işi aparılır. Belə ki, xaricdən gəlmiş nəqliyyat vasitələrində epidemiya əleyhinə tələb olunan tədbirlər apardıqdan sonra gömrük və sərhədçilər öz nəzarət işini görürlər. Nəqliyyat vasitələrində epidemiya əleyhinə tədbirlər aparılması lazım olduqda, xəstəyə məxsus yükün saxlanılmasını gömrük orqanlarının məlumatına əsasən sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisəsi təyin edir. [45]

2.6. Azərbaycan Respublikası dövlət sərhədlərinin buraxılış məntəqələrində sanitariya nəzarəti aşağıda göstərilən qaydada:

- beynəlxalq dəniz, çay, hava limanlarında, avtomobil şose yollarında gömrük orqanlarının qüvvəsi ilə, sərhəd dəmiryol stansiyalarında sanitar karantin müəssisələrinin, dəmiryol sanitar epidemioloji xidməti yoxlama məntəqəsinin qüvvəsi ilə aparılır. [46]

2.7. sanitariya nəzarəti aparan şəxs nəqliyyat vasitələrinə, habelə sərnişinlər, heyət üzvləri (briqada) olan hissəyə, otaqlara sərbəst giriş icazəsinə malikdir, o, yoxlanışdan sonra və ya epidemiya əleyhinə lazımi tədbirlər gördükdən sonra nəqliyyat vasitələrinin sərbəst hərəkətinə icazə verir. [47]

2.8. Dövlət sərhədinin buraxılışı məntəqələrində gömrük orqanları nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin yoxlanması prosesində yoluxucu xəstəliklərin əlamətləri olan xəstələrin aşkar edilməsinə diqqət yetirməli, hər bir xəstə haqqında bu məntəqə müvafiq sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisəsinə təxirə salmadan xəbər verməlidirlər. [48]

2.9. Nəqliyyat vasitələrində yoluxucu xəstəlik əlamətləri olan xəstənin, ağcaqanadın, ölü gəmiricilərin olmaması məlumatı daxil olduqda nəqliyyat vasitələrinə gömrük orqanları tərəfindən sərbəst hərəkət edə bilməsi haqqında icazə verilir.

Sərhəd qoşunları yoxlama buraxılış məntəqəsində gömrük orqanları tərəfindən dövlət sərhəd buraxılış məntəqəsində aparılan yoxlamada eyni ilə məlumat daxil olmadıqda nəqliyyat vasitələri sanitariya nəzarətinə məruz qalmaya bilər. [49]

2.10. Epidemioloji vəziyyətə nəzarət məqsədilə gömrük orqanları seçmə yolu ilə nəqliyyat vasitələrində sanitariya nəzarətini aparırlar. [50]

2.11. Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi İdarəsi, dəmiryol, mülki aviasiya və avtomobil nəqliyyatı şirkətləri: [51]

- tibbi sanitar yoxlanışı aparan işçilərin yerləşdirilməsi və xəstənin müvəqqəti təcrid edilməsi üçün onları pulsuz olaraq lazımi əşyalarla təchiz edilmiş otaqlarla təmin edirlər. Ayrılmış bina (otaqlar) liman, vağzal, aeroport və ya onun ərazisində olmaqla teletayp, telefon rabitə əlaqəsi ilə təmin olunur;

- tibbi sanitar yoxlanışın vaxtında aparılması üçün tibb idarəsinin sərəncamına nəqliyyat vasitələri ayırırlar;

- ərazisinin, nəqliyyat vasitələrinin, obyektlərin tələb olunan sanitariya vəziyyəti səviyyəsində olmasını təmin edirlər.

2.12. Su təchizatı, kanalizasiya, işıqlanma, telefon və radio rabitəsini nəzərə almaqla beynəlxalq dəniz və ya çay limanlarında sanitar körpülər, beynəlxalq hava limanlarında sanitar dayanacaqlar, sanitar meydançalar, beynəlxalq avtovağzallarda sanitar dalanlar ayırmalıdır.

2.13. «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi» Qaydaları ilə reqlamentləşdirilmiş xəstəlik şübhəsi olduqda epidemiya əleyhinə aşağıdakı tədbirlər həyata keçirilir:

- sanitariya nəzarətini aparan gömrük orqanları bu haqda sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələrinin rəhbərliyinə təcili məlumat verir; [52]

- diaqnozun müəyyənləşdirilməsi, müalicənin təşkili, təcili hospitalizasiya üçün xəstə müvəqqəti olaraq təcrid edilir;

- profilaktik dezinfeksiya şöbəsi hava gəmilərindən başqa bütün nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin, bağlamaların və s. dezinfeksiya, dezinseksiya və deratizasiya tədbirlərini həyata keçirir.

2.14. Hava gəmilərindən başqa bütün nəqliyyat vasitələri, otaqlar, nəqliyyat vasitəsi olan ərazi və s. aparılan profilaktik deratizasiya, dezinseksiya tədbirləri profilaktik dezinfeksiya idarəsi tərəfindən qəbul edilmiş pul-ödəniş tarifi ilə nəqliyyat vasitəsinin aid olduğu idarə hesabından ödənilməklə yüklərə zərər dəyməməsi, şəxslərə narahatlıq olmaması şərti ilə həyata keçməlidir. [53]

2.15. Taun, vəba və hemorragik qızdırma xəstəlikləri (simptomları) aşkar edilən nəqliyyat vasitələri yük və sərnişinlərlə birlikdə epidemiya əleyhinə tədbirlər aparılması üçün sanitar körpüyə (sanitar dayanacağa, sanitar meydançaya, sanitar dalana) aparılır.

2.16. Nəqliyyat vasitələrində epidemiya əleyhinə tədbirlər dərhal, vaxt itirmədən, ləngitmə və əngəlolmadan aparılmalıdır.

2.17. Xəstənin müayinəsi, müalicəsi, bakterioloji müayinəsi, qidalanması, epidemik göstəriş olarsa, dezinfeksiya, dezinseksiya və deratizasiya tədbirləri üçün pul xərci alınmır. [54]

2.18. «Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi» Qaydalarına əsasən tədbirlər Milli Müdafiə Nazirliyi tərəfindən aparılır.

2.19. Qaydalara uyğun olaraq nəzərdə tutulmuş tədbirlər aparılmazdan əvvəl nəqliyyat vasitələrinin rəhbərliyi xəbərdar edilir.

2.20. Nəqliyyat təşkilatlarının, sərnişinlərin, heyət üzvlərinin və s. müraciəti və gömrük orqanlarının bildirişinə əsasən onlara nəqliyyat vasitələri və ya yüklər barədə epidemiya əleyhinə aparılan tədbirlər (səbəbini, gəlmə və getmə vaxtı göstərilməklə), görülən işlər haqqında pulsuz şəhadətnamə verilir, hava gəmilərində aparılan tədbirlər haqqında məlumat ümumi hava deklarasiyasının sanitar hissəsinə əlavə oluna bilər. [55]

2.21. Qaydalarda nəzərdə tutulmuş bütün tədbirlər ilk buraxılış keçid məntəqəsində aparıldıqda limanda (aeroportda, dayanacaqda və s.) təkrar tədbirlər (tibbi baxışdan başqa) aparılmır. Təkrar yoxlama yalnız epidemioloji əhəmiyyət kəsb edən fakt, aparılan tədbirlərin səmərəli olmaması aşkar olduqda aparılır. [56]

2.22. Nəqliyyat vasitələrinin rəhbərliyi Qaydalara əsasən nəzərdə tutulan epidemiya əleyhinə tədbirlər aparılmasına razılıq vermədikdə onlar sərbəst hərəkət etmə icazəsi verilmədən yanacaq, su, ərzaqla (lazım gələrsə) təmin edilərək geri qaytarılır.

2.23. Yük və malların yoluxmuş olması haqqında sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisəsində məlumat olduqda, yük və mallar xəstəlik qeyd olunan yerlərdən gətirildikdə və bu xəstəliyin yayılması ehtimal edildikdə sanitar tədbirlər aparılır. [57]

Canlı heyvanlardan başqa yük və mallar boşaldılmadan tranzit yolla daşınırsa, onlara qarşı sanitar tədbirlər aparılmır.

2.24. Beynəlxalq poçt göndərişlərində aşağıdakılar sanitariya nəzarətindən keçir: [58]

taun, vəba kontagioz hemorragik qızdırmalı xəstələrin (və ya şübhəlilərin) istifadə etdiyi və ya çirkləndirdiyi alt geyim, üst geyim, ayaqqabı, yataq ağları;

Qaydalarla reqlamentləşdirilmiş xəstəliklərlə yoluxma mənbəyi ola bilməsi ehtimal edilən diri heyvanlara.

2.25. Bütün nəqliyyat növləri ilə səfərə çıxmazdan əvvəl peyvənd edilməsi tələb olunan ölkələrə gedən Azərbaycan Respublikası vətəndaşları dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində gömrük orqanlarına vaksinasiya və revaksinasiya edilmələri barədə beynəlxalq şəhadətnamə təqdim edir və onun doğruluğu yoxlanılır. Nəzarət həyata keçirilən vaxt Nazirliyin direktiv göstərişləri rəhbər tutulur. [59]

 

3. Qaydaların şamil olunduğu xəstəliklərin gətirilmə və yayılmasının qarşısını almaq üçün xüsusi tədbirlər

 

Qaydaların şamil olunduğu xəstəliklərin gətirilmə və yayılmasının qarşısını almaq üçün Nazirlik tərəfindən təsdiq edilmiş müvafiq təlimatlara əsasən dezinfeksiya, dezinseksiya və deratizasiya kimi xüsusi tədbirlər aparılır. Xüsusi tədbirlər respublika ərazisində Nazirlik, dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində isə gömrük orqanları tərəfindən aparılır. [60]

 

4. Azərbaycan Respublikası ərazisinin sanitar mühafizəsi tədbirləri

 

4.1. Bu Qaydaların şamil olunduğu xəstəliklərin profilaktikası və mübarizə tədbirləri Nazirlik, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi, sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələri, ərazi icra hakimiyyətləri tərəfindən təsdiq edilmiş kompleks planlar əsasında aparılır. [61]

Qaydaların şamil olunduğu xəstəliklərin profilaktikası və onlara qarşı əksepidemik tədbirlərin yerinə yetirilməsində iştirak edən bütün xidmətlərin vəzifələri kompleks planlarda müəyyənləşdirilir.

4.2. İnzibati tabeliyindən asılı olmayaraq bütün tibb müəssisələri taun, vəba, kontagioz viruslu hemorragik qızdırma ocaqlarının lokalizasiya və ləğvi üzrə ilkin tədbirlər aparılmasına hazır olmalıdırlar. Əksepidemik hazırlıq hər bir tibb müəssisəsi üçün ərazi kompleks planında nəzərdə tutulan vəzifələrə uyğun tərtib edilmiş ilkin əksepidemik tədbirlər aparılmasına hazırlıq planı ilə təmin edilir.

4.3. Tibb müəssisələrinin əksepidemik hazırlığı, onların maddi-texniki təchizatı, epidemioloji məlumat sistemi, funksional vəzifələrin bölüşdürülməsi və tibbi heyətin xəstələri vaxtında aşkar etməsi yayılma mənbəyinin lokalizasiyası və ləğvi barədə xüsusi hazırlığın olmasını nəzərdə tutur. Stasionarın hazırlığına qospital, təcridxana (kütləvi və fərdi xəstələnmə vaxtı), observator laboratoriya açılması üçün binanın pasportlaşdırılması və profilinin dəyişdirilməsi, nəqliyyat ayrılması, vəbalı xəstələrin müalicəsi üçün intensiv terapiya palatasının təchiz edilməsi də daxildir.

4.4. “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, avtonəqliyyat, mülki aviasiya şirkətləri, dəmiryol nəqliyyatı idarəsi, onların yerlərdəki təşkilatları, idarələri, müəssisələri və nəqliyyat vasitələrinə malik olan digər inzibati təşkilat və sahibkarlar sanitar karantin şöbə və məntəqələrinin irəli sürdüyü profilaktik tədbirlərin yerinə yetirilməsini təmin etməlidirlər. [62]

4.5. Nazirlik və Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi bu Qaydaların şamil edildiyi xətəliklərin profilaktikası barədə əhali arasında sanitar maarifi işi aparmalıdırlar. [63]

4.6. Müvafiq xəstəliklərə yoluxmuş ölkələrdən Azərbaycan Respublikasına gəlmiş şəxslər üzərində profilaktik tədbir kimi tibbi müşahidə aparılır. Tibbi müşahidənin nəticələri əsasında zərurət yarandıqda Nazirliyin əsaslandırılmış göstərişi ilə müayinə aparılır. Malyariya qeydə alınan ölkələrdən gələn şəxslər isə müəyyən edilmiş qaydada tibbi müşahidə altında saxlanılırlar. [64]

4.7. Sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisəsi tibbi müşahidə ediləcək şəxslər barədə müvafiq müalicə-profilaktika müəssisəsinə məlumat göndərir, habelə müşahidə aparılmasının keyfiyyət və müddətinə nəzarət edir: [65]

- tibbi müşahidəyə məruz qalacaq şəxs daimi və ya müvəqqəti yaşayış yeri üzrə müalicə-profilaktika müəssisəsinə çağırıla bilər. Onlardan lazım gələrsə, konkret xəstəliyin inkubasiya dövrünə müvafiq vaxtda daimi və ya müvəqqəti yaşayacağı yer, gedəcəyi marşrut barədə yazılı məlumat vermələrini tələb etmək olar;

tibbi müşahidə altında olan şəxs təcrid edilmir və hərəkət azadlığı məhdudlaşdırılmır.

4.8. Qaydalarla reqlamentləşdirilmiş xəstəlik ocaqlarında Nazirliyin təqdimatı əsasında icra hakimiyyətinin, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə karantin qoyulur. [66]

4.9. Yayılma mənbəyindəki əksepidemik tədbirlərə daxildir:

- ərazi və inzibati tibb xidməti tərəfindən xəstələrin (şübhəlilərin) və onlarla təmasda olmuş şəxslərin fəal aşkar edilməsi;

- xəstələrin qospitalizasiya və müalicəsi, göstərişə görə təmasda olanların təcridi, yayılma mənbəyində olan və oradan kənara gedən şəxslərin tibbi müşahidə altına alınması, profilaktik müalicəsi və müayinəsi (observatorlarda), sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələrinin gücü ilə dezinfeksiya, dezinseksiya və deratizasiya aparılması; [67]

- fövqəladə əksepidemik komissiya tərəfindən təşkilati tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün lazımi material və nəqliyyat vasitələri səfərbərliyinin aparılması;

- fövqəladə kəsepidemik komissiya tərəfindən karantin zonasından kənara gedən şəxslərin göstərişə görə observasiyasının təşkili;

Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi, “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, Dəmir Yolu İdarəsi, mülki aviasiya şirkəti, balıq sənayesi, avtomobil nəqliyyatı şirkəti və şəhərlərarası yük daşınmasını həyata keçirən digər müəssisələrin yük, məhsul və poçt göndərişlərində sanitar qaydalara əməl etməsi; [68]

- yeyinti, balıqçılıq, ticarət və digər nazirlik, təşkilat idarələri tərəfindən ocaqda qida məhsulları və xammal istehsalı, realizasiyası, nəql edilməsi zamanı infeksiyanın yayılmasının qarşısını alacaq şəraiti təmin etməsi;

- Mənzil Kommunal Təsərrüfat Nazirliyinin idarə, müəssisə və təşkilatları, digər nazirlik və idarələr tərəfindən əhalinin içməli su ilə təminatı və çirkab suların zərərsizləşdirilməsi;

- inzibati tabeliyindən asılı olmayaraq bütün müəssisə, idarə və təşkilatlar, ayrı-ayrı vətəndaşlar tərəfindən sanitar-gigiyenik norma və əksepidemik rejimin qaydalarına əməl edilməsi.

4.10. Karantin qoyulan zaman yayılma mənbəyində olan obyektlərin, əsas nəqliyyat vasitələrinin qorunması polis orqanları tərəfindən həyata keçirilir, karantin zonası sərhədlərinin xarici mühafizəsi daxili qoşunların xüsusi hərbi qüvvələri tərəfindən aparılır.

4.11. Karantin zonasından çıxan bütün nəqliyyat yollarında sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələri, yol idarələri, mülki aviasiya şirkəti, Azərbaycan Respublikası DİN təşkilatları ilə birlikdə müvəqqəti sanitar-nəzarət və nəzarət-buraxılış məntəqələri təşkil edirlər. [69]

4.12. Əksepidemik tədbirlər yayılma mənbəyinin tam ləğvinədək aparılır, Karantin Nazirliyin və sanitariya-epidemioloji xidmət müəssisələrinin razılaşdırılmış təqdimatı əsasında Azərbaycan Respublikası, Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetlərinin, şəhər, rayon icra hakimiyyətinin qərarı əsasında götürülür. [70]

 

 

 

Azərbaycan Respublikası sərhədində baytar nəzarəti məntəqəsi haqqında

Əsasnamə [71]

 

Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Nazirliyinin sərhəd baytar nəzarəti məntəqələri qüvvədə olan Baytarlıq nizamnaməsinə əsasən Respublika Dövlət Sərhəd Xidməti və Dövlət Gömrük Komitəsi ilə razılaşdırılaraq Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədində (heyvanların, heyvan mənşəli məhsulların və xammalın respublikaya daxil olması və çıxarılması yerlərində), sərhəd dəmiryol stansiyalarında, avtomobil yollarında, sərhəddən buraxılışı asanlaşdırılmış keçid yerlərində, dəniz və çay limanlarında, aeroportlarda və beynəlxalq poçtların nəzdində təşkil olunur. [72]

1. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqələri Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti idarəsinin tabeliyində olmaqla onun nəzarəti və rəhbərliyi ilə öz funksiyalarını yerinə yetirir.

2. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqələrinin əsas işləri aşağıdakılardan ibarətdir:

- Azərbaycan Respublikasının sərhədlərində ixrac və idxal olunan heyvanları, heyvan mənşəli məhsulları, xammalı və yemi baytar-sanitar tələbləri baxımından yoxlamaq;

- heyvanların yoluxucu xəstəliklərinin xarici dövlətlərdən Azərbaycan Respublikası ərazisinə keçməsi qarşısının alınması tədbirlərinə baytarlıq nəzarətini həyata keçirmək.

3. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi öz fəaliyyətində qüvvədə olan Baytarlıq nizamnaməsini Azərbaycan Respublikasının Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi  və onun Baş baytarlıq idarəsinin əmrlərini, göstərişlərini, təlimat və qaydalarını, habelə bu Əsasnaməni rəhbər tutur.

4. İstənilən nəqliyyat növü və göndərmə növləri ilə (əl yükü də daxil olmaqla) sərhəddən keçən aşağıdakı yüklər sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsində baytar-sanitar nəzarətindən keçməlidir:

- heyvanlar (atlar, qaramal, qoyun-keçi, donuzlar, marallar, itlər, pişiklər, heyvanat parkı heyvanları, sirk heyvanları, laboratoriya heyvanları və s.), ov və zoopark quşları (toyuqlar, ördəklər, hind toyuqları, qazlar və s.), habelə diri ov quşları, xərçənglər, - balıqlar, kürü və arılar;

- heyvanların sperması, embrionları (ziqotları);

- heyvan mənşəli çiy məhsullar və yarımfabrikatlar (heyvan cəmdəkləri, onların sümükləri və orqanları, duza qoyulmuş, hisə verilmiş və ya başqa üsullarla - konservləşdirilmiş ət, donuz piyi, süd və digər çiy süd məhsulları, balıq və çiy balıq məhsulları), habelə yumurta, bal və başqa heyvan mənşəli məhsullar;

- heyvan mənşəli xammal (işlənməmiş dəri və xəz dəri, yun, sümük, darnaq, buynuz, bağırsaqlar, tük, lələk, qurudulmuş qan, endokrin xammalları və s.);

- yem (taxıl yem məhsulları, pambıq çiyidi və qabığı, qarışıq yem, qaba yemlər, cecə və s., sümük unu, ət unu, balıq unu və başqa yem əlavələri), habelə bitki mənşəli qablaşdırma vasitələri (ot, küləş və s.);

- bioloji preparatlar (serumlar, peyvənd vasitələri, daqnostikumlar, plazmidlər, o cümlədən gen mühəndisliyi üsulu ilə alınanlar, habelə göbələklərin, bakteriyaların, virusların, heyvanların yoluxucu xəstəliklərin törədicilərinin diri kulturası).

5. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi:

a) xaricdən gətirilən və xaricə göndərilən qaramalın, atın və digər iri heyvanların (məntəqə rəisinin göstərişi ilə lazım gəldikdə həm də xırda heyvanların) seçmə qaydası ilə termometriyasını, ehtiyac olduqda hətta diaqnostik müayinələrini (laboratoriya müayinəsi də daxil olmaqla) aparır. Lazım gəldikdə isə yerli baytarlıq laboratoriyasına müayinə üçün material göndərir;

b) xaricdən gətirilən və xaricə göndərilən heyvan mənşəli xammal və məhsulların, habelə dördüncü maddədə göstərilən digər obyektlərin baytar-sanitar vəziyyətini yoxlayır;

v) xaricdən gətirilən və xaricə göndərilən (4-cü maddədə göstərilən) obyektlərin baytarlıq sənədlərini (orada olan qeydlərin tələblərə uyğun gəlməsini) yoxlayır;

q) Azərbaycan Respublikasının ixrac və idxal edən təşkilatlarının Azərbaycan Respublikası baytarlıq qanunvericiliyinə, Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Nazirliyinin təlimat və göstərişlərinə riayət etməsini, habelə heyvanların, heyvan mənşəli məhsulların və xammalın respublikadan kənara çıxarılması və respublikaya gətirilməsi barədə beynəlxalq müqavilələrin və konvensiyaların icrasını yoxlayır;

ğ) Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Nazirliyinin müvafiq təlimat və sərəncamlarına, habelə baytarlıq üzrə beynəlxalq müqavilələrə (konvensiyalara) uyğun olaraq sərhəd zonasında heyvanların saxlanmasında və otarılmasında baytarlıq tələblərinə əməl olunmasına nəzarəti həyata keçirir;

d) heyvanların, heyvan mənşəli məhsulların, xammalın və yemin idxalı zamanı təqdim olunmuş baytarlıq sertifikatlarını baytarlıq arayışları ilə, ixrac zamanı isə arayışları sertifikatlarla əvəz edir;

e) idxal və ixrac olunan heyvanlar arasında xəstə aşkar edildikdə onun ləğvinə və yayılmasının qarşısını almağa yönəldilmiş tədbirlər aparır, habelə baytar-sanitar tələblərinə cavab verməyən heyvanların, heyvan mənşəli məhsulların, xammal və yemin saxlanmasını, təcrid olunmasını, zərərsizləşdirilməsini və ya məhvini təşkil edir;

ə) heyvanların, heyvan mənşəli xammal və məhsulların, yemin idxal və ixracı zamanı onların daşınması üçün hazırlanma və daşınma zamanı vaqonların, gəmilərin, təyyarələrin və avtomaşınların, habelə bu yüklər saxlanan anbarların, bazaların, yükvurma-yükboşaltma yerlərinin baytar-sanitar vəziyyətinə nəzarət edir;

j) qoyulmuş qaydada nəqliyyat vasitələrinin baytar-sanitar tələbləri baxımından işlənməsini təşkil edir və ya lazım olduqda aparır;

z) heyvandarlıq təsərrüfatlarının, xaricdən gətirilən heyvanları sürmək üçün ayrılmış yolların (massivlərin) və sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi zonasında yerləşən otlaq, suvarma və gecələmə yerlərinin baytar-sanitar vəziyyətinə nəzarət edir;

i) sərhəd zonasında baytarlıq təşkilatlarının, təsərrüfatların, rayonun və respublikanın mütəxəssisləri ilə birlikdə sərhədyanı təsərrüfatların heyvanları ilə qonşu ölkələrin heyvanlarının təmasda olmasına, heyvanların profilaktiki (otarmaq üçün qadağan olunan) zonaya girməsinə və sərhəd zonasında baxımsız heyvanların hərəkətinə, otarılmasına qarşı tədbirlər görür;

y) sərhədi pozaraq Azərbaycan Respublikası ərazisinə keçmiş baxımsız heyvanlara nəzarət edir və onlara qarşı «Azərbaycan Respublikası ərazisinin heyvanların yoluxucu xəstəliklərdən qorunması haqqında» təlimata və müvafiq müqavilələrə (konvensiyalara) uyğun olaraq baytar-sanitar tədbirləri görür;

k) sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi zonasında epizootik vəziyyəti öyrənir və yerli dövlət baytarlıq xidməti orqanları ilə birlikdə lazımi tədbirlər görür.

İdxal-ixrac əməliyyatları aparılmayan vaxtlarda sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin işçiləri Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidmətinin göstərişi ilə başqa baytarlıq işlərinə də cəlb edilirlər.

Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi hər göndərilən və ya gətirilən heyvanlar arasında aşkar edilmiş yoluxucu xəstəliyə və yoluxmaya şübhəlilər haqqında Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidmətinə və rayon heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə stansiyasına, belə heyvanlar idxal və ixrac edilənlər arasında aşkar edildikdə isə respublika Xarici İqtisadi Əlaqələr Nazirliyinə təcili məlumat verməyə borcludur.

6. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin işçiləri xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən onlar üçün müəyyən edilmiş geyim formasında olmalıdırlar.

7. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin aşağıdakı hüquqları var:

a) heyvanlar (quş, arı və balıq da daxil olmaqla), heyvan mənşəli xammal, məhsullar və yem baytar-sanitar tələbləri baxımından qeyri-sağlam olduqda, onların sayı, qablaşdırılması və çəkiləri baytarlıq tələblərinə uyğun gəlmədikdə və ya bu sənədlər olmadıqda, habelə baytarlıq nəzarətindəki yüklərin idxal və ixracı zamanı tələb olunan baytar-sanitar qaydaları pozulduqda onları tutub saxlamaq;

b) sərhəd zonasında daşınan heyvanlar arasında yoluxucu xəstəlik halları aşkar edildikdə və ya digər baytar-sanitar tələbləri pozulduqda həmin heyvanların sürülməsini və ya daşınmasını ləngitmək;

v) ixrac və idxal olunan heyvanlarda xəstəliklərin profilaktikasına və ləğvinə yönəldilmiş baytar-sanitar, karantin və s. tədbirlərin aparılması haqqında heyvan sahiblərinə — təsərrüfat rəhbərlərinə və vətəndaşlara göstərişlər vermək;

q) lazım gəldikdə vaqonların, gəmilərin, təyyarələrin, avtomaşınların, nəqliyyat avadanlıqlarının və digər əşyaların, heyvanların dayanacaq yerlərinin və heyvan mənşəli xammalın saxlanma yerlərinin baytar-sanitar tələbləri baxımından işlənməsi haqqında müvafiq vəzifəli şəxslərə və təşkilatlara göstərişlər vermək;

ğ) idxal və ixrac olunan heyvanlar arasında xüsusilə təhlükəli xəstəliklərlə xəstə və xəstəliyə şübhəli heyvanlar aşkar edildikdə və ya qonşu ölkənin sərhədyanı ərazisində həmin xəstəliklər baş verdikdə bu haqda Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti, həmin rayonun icra hakimiyyətinə və oradakı sərhəd qoşunlarının baytarlıq orqanlarına təcili məlumat verməklə müəyyən olunmuş qaydada sərhədlərin bağlanması, yeni heyvanın və heyvan mənşəli xammalın və məhsulun daşınmasının, insanların sərhədi keçməsinin qadağan olunması haqqında göstəriş vermək;

d) qüvvədə olan baytarlıq qanunvericiliyində və yerli icra hakimiyyətinin epizootiya əleyhinə məsələlər üzrə qərarlarında nəzərdə tutulan qaydada karantin və digər baytar-sanitar qaydalarını pozan şəxsləri cərimə etmək (digər cəza tədbiri görmək) və baytar-sanitar nəzarətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar təhqiqat aparmaq və bu qaydaların pozulmasında cinayət əməli müəyyənləşdirilərsə, müvafiq qaydalara əsasən materialları istintaq orqanlarına vermək.

8. Əsasnaməyə və Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Nazirliyinin bu haqda əmr və təlimatlarına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikası ərazisinin xarici ölkələrdən keçə biləcək yoluxucu xəstəliklərdən qorunması və baytar nəzarətində olan yüklərin ixrac və idxalı zamanı sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin göstərişlərinin yerinə yetirilməsi bütün təşkilatlar, müəssisələr, vəzifəli şəxslər, habelə heyvan saxlayan, heyvandarlıq məhsulları, xammalı və yem istehsal edən şəxslər üçün məcburidir, həmin göstərişlər yalnız Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti tərəfindən ləğv edilə bilər.

9. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi öz işini yerli baytarlıq orqanları və Dövlət sərhədlərinə nəzarət edən təşkilatlarla əlaqəli şəkildə qurur.

Baytarlıq nəzarətində olan yüklərin idxalı və ixracı üzrə xüsusi məsələlərin həllində sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti göstəriş və sərəncamlarını rəhbər tutur.

10. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti tərəfindən birbaşa maliyyələşdirilməklə respublika büdcəsi hesabına saxlanılır.

Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi öz maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti barədə hesabatları və digər sənədləri Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Dövlət Baytarlıq Xidmətinə təqdim etməyə borcludur.

11. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin ştatları və ştat quruluşu bir qayda olaraq Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti tərəfindən təsdiq edilir.

12. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinə rəis-baytar həkimi rəhbərlik edir.

Məntəqənin rəisi onun bütün işlərini təkhakimiyyətlilik əsasında təşkil edir, məntəqənin fəaliyyəti və vəziyyəti, məntəqəyə verilmiş tapşırıqların yerinə yetirilməsi əmək intizamının vəziyyəti sərəncamında olan pul vəsaitinin və maddi-texniki vəsaitin qorunması və onlardan məqsədli istifadə üçün cavabdehdir.

13. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin rəisi müəyyən edilmiş qaydada və məntəqə qarşısında qoyulmuş tapşırıqlara əsasən aşağıdakı işləri aparır:

a) məntəqəyə ümumi rəhbərliyi həyata keçirir və idxal-ixrac əməliyyatları zamanı baytar-sanitar nəzarətini şəxsən təmin edir;

b) məntəqənin fəaliyyətində qüvvədə olan qanunvericiliyə və dövlət intizamına riayət olunmasını təmin edir;

v) idxal-ixrac zamanı heyvanların saxlanması, yüklənməsi və boşaldılması yerlərində, habelə heyvan mənşəli xammal və məhsullar saxlanan anbarlarda, məntəqənin təsir dairəsindən asılı olaraq sərhəd dəmiryol stansiyalarında və dəniz limanlarında baytar-sanitar qaydalarına əməl olunmasına nəzarət edir;

q) məntəqəni işçi kadrlarla komplektləşdirir.

14. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi rəisinin aşağıdakı hüquqları var:

a) qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən məntəqənin işçilərini (böyük baytar həkim istisna olmaqla) işə qəbul etmək, işdən azad etmək, başqa işə keçirmək; bu yerdəyişmələr Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Dövlət Baytarlıq Xidməti ilə razılaşdırılmalıdır;

b) qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən vəzifə borclarını nümunəvi yerinə yetirdiklərinə və səmərəli işlərinə görə məntəqənin işçilərini mükafatlandırmaq və ya xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən nöqsanlara yol verən işçiləri nizam-intizam tənbehi tədbirləri görmək;

v) ictimai təşkilatlarda və dövlət müəssisələrində məntəqəni təmsil etmək;

q) məntəqənin pul və digər maddi vəsaitinin xərclənməsinə sərəncam vermək;

ğ) məntəqənin daxili əmək intizam qaydalarını təsdiq etmək;

d) məntəqə üzrə əmrlər vermək.

Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi rəisinin Əsasnamənin 7-ci maddəsində göstərilən bütün hüquqlardan istifadə etmək səlahiyyəti vardır.

15. Məntəqənin mütəxəssislərinin və texniki işçilərinin vəzifə və hüquqları daxili əmək intizamı qaydalarında müəyyən edilir.

16. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin rəisi və böyük baytar həkimi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidməti tərəfindən təyin edilir.

17. Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidmətinin sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsinin adı, ona verilmiş nömrə və gerb təsvir edilmiş möhürü (ştampı) və baytarlıq baxışı üçün ştampı vardır.

18. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi yerinə yetirdiyi işin xarakterindən asılı olaraq aşağıdakılarla təmin olunmalıdır:

a) avadanlıqlarla təchiz edilmiş istehsalat binası, qaraj, dezinfeksiya maddələrini və təsərrüfatda lazım olan alətləri saxlamaq üçün anbar;

b) işçilər üçün lazımi təsərrüfat tikililəri olan yaşayış binası;

v) dövlət sərhədini nəzarətsiz keçən heyvanları tutub saxlamaq üçün xüsusi yer (təcridxana), heyvan gətirən və göndərən məntəqələrdə isə heyvanları karantində saxlamaq üçün idxal və ixrac edən təşkilatların hesabına avadanlıqla təchiz edilmiş bağlı bazalar, heyvanlarda peyvənd işi və digər işləmələr aparmaq üçün təsbit qurğuları, xəstə və xəstəliyə şübhəli heyvanları saxlamaq üçün xüsusi yer, otlaq və biçin sahələri;

q) nəqliyyat vasitələri və dezinfeksiya qurğuları;

ğ) dərman maddələri, biopreparatlar, dezinfeksiya maddələri, avadanlıqlar, alətlər;

d) cəsədi, zibili, yeyinti qalıqlarını və çıxdaş edilmiş çiy heyvandarlıq məhsullarını yandırmaq üçün sobalar.

19. Sərhəd baytar nəzarəti məntəqəsi öz işini və xidmət etdiyi zona üzrə işlərin uçotunu aparır və müəyyən edilmiş qaydada hesabat hazırlayıb təqdim edir.

 

 

 

Dövlət sərhədini pozan hava gəmilərinə və uçuş aparatlarına qarşı hava hücumundan müdafiə qoşunlarının növbətçi qüvvə və döyüş texnikasının tətbiq edilməsi

Qaydaları

 

1. Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədi istiqamətində uçan hava gəmilərini müşahidə etdikdə, hava hücumundan müdafiə qoşunlarının mərkəzi komanda məntəqəsinin (birləşmələrin komanda məntəqəsinin) əməliyyat növbətçiləri hava hərəkətini İdarəetmə üzrə Vahid Sistemin rayon mərkəzləri və uçuş istiqamətinə daha yaxın olan aviasiyanı yönəltmə məntəqələri vasitəsilə, yaxınlaşan hava gəmisinin tipini müəyyən etmək, qəbul edilmiş radio tezlikli dalğalarda onunla əlaqəyə girmək üçün tədbirlər görür.

Yaxınlaşan hava gəmiləri və digər uçuş aparatları hava hücumundan müdafiə qoşunları növbətçi qüvvələrinin 1 nömrəli döyüş hazırlığına gətirilməsi həddinə çatdıqda və ya bu hava hədəfləri buraxıla bilən məsafəni pozaraq Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədlərinə doğru istiqamət götürdükdə hava hücumundan müdafiə qoşunlarının hava hücumundan müdafiənin müvafiq məsuliyyət zonaları üzrə olan növbətçi qüvvələri hava gəmisinin və ya uçuş aparatlarının uçuşu istiqamətində 1 nömrəli döyüş hazırlığına gətirilir. Bundan sonra şəraitdən asılı olaraq növbətçi qüvvə döyüş texnikasının necə hərəkət etməsi qərarlaşdırılır.

Əməliyyat növbətçiləri hava hücumundan müdafiə qoşunlarının növbətçi silah və döyüş texnikasının 1 nömrəli döyüş hazırlığına gətirilməsi və bu qüvvələrin hərəkətlərinə dair qəbul edilmiş qərar barədə yuxarı komanda məntəqələrinə, bilavasitə öz komandirlərinə məlumat verir və qarşılıqlı əlaqəli hərəkətdə olan komanda məntəqələrinə xəbər çatdırırlar.

Hava hücumundan müdafiə qoşunlarının növbətçi qüvvələrinin 1 nömrəli döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilməsi üçün zəruri son hədd hava hücumundan müdafiə qoşunları komandanının qərarı ilə hər bir hissə və bölmə üçün ayrılıqda müəyyən edilir.

2. Hava hücumundan müdafiə qoşunlarının mərkəzi komanda məntəqəsinin əməliyyat növbətçisi xarici hava gəmiləri ilə rabitə əlaqəsinə girərkən hava hərəkətini idarəetmə Vahid sistemin rayon mərkəzləri və ya aviasiyanı yönəltmə məntəqələri vasitəsilə həmin gəmilərin heyətini Azərbaycan Respublikasının hava sərhədini pozmaq ehtimalı və ya hava sərhədini pozma faktı haqqında müəyyən edilmiş beynəlxalq komandalarla (sözlərlə), müşahidə edilə bilən siqnallarla xəbərdarlıq edir, hava sərhədinin pozulması səbəblərini aydınlaşdırır və bunun qarşısını almaq üçün tədbirlər görür.

Xarici hava gəmisinə kömək göstərmək lazım olduqda (gəmidə) səmt üzrə idarəolunma pozulduqda, qəza baş verdikdə, fors major vəziyyətlərində* hava hücumundan müdafiə qoşunlarının mərkəzi komanda məntəqəsinin əməliyyat növbətçisi bu xarici hava gəmisinin respublikamızın ərazisi sərhədlərindən kənara çıxarılması və yaxınlıqdakı aerodroma endirilməsi üçün hərbi hava qüvvələrinin komanda məntəqəsinin əməliyyat növbətçisi vasitəsilə lazımi miqdarda növbətçi təyyarələrin havaya qalxmasına komanda verir.

Növbətçi təyyarə heyətlərinin havaya qaldırıldığı bütün hallarda müvafiq əməliyyat növbətçiləri bu barədə yuxarı komanda məntəqələrinə və bilavasitə komandanlara (komandirlərə) məlumat verirlər.

3. Azərbaycan Respublikasının hava sərhədi pozulduqda və buna yol vermiş heyətlə əlaqəyə girmək mümkün olmadıqda və ya hava sərhədini pozmaq haqqında xəbərdarlıq komandalarına (siqnallarına) tabeolmama və göstərilən aerodroma enməkdən imtina hallarında, hava sərhədini pozmuş təyyarənin mənsubiyyətini müəyyənləşdirmək, sərhədi pozmuş təyyarənin hərəkətlərini qiymətləndirmək və hava sərhədinin pozulmasının qarşısını almaq üçün aviasiya hissələrinin, hava hücumundan müdafiə qoşun birləşmələrinin və ya yuxarı komanda məntəqələrinin əməliyyat növbətçilərinin qərarı ilə növbətçi təyyarə heyətləri havaya qaldırılır.

Azərbaycan Respublikasının sərhədi hava gəmisi və uçuş aparatları tərəfindən pozulduqda hava hücumundan müdafiə qoşunlarının mərkəzi komanda məntəqəsinə, habelə məsuliyyət zamanı daxilində hava sərhədi pozulmuş və tərkibində hava hücumundan müdafiə növbətçi qüvvələri ayrılmış birləşmə və hissələrin komanda məntəqələrinə komandan (komandir) və ya onları əvəz edən şəxslər əvəzləyici qüvvələrlə gəlirlər.

4. Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozmuş xarici hava gəmiləri qayda-qanunu pozmaqda davam və ona göstərilən aerodroma enməkdən imtina etdikdə havaya qaldırılmış qırıcılar, bombardmançı qırıcılar, döyüş vertolyotları hava sərhədini pozmuş təyyarəni yaxınlıqdakı (ayrılmış) aerodroma enməyə məcbur edirlər. Sərhədi pozan hava gəmisi silah tətbiq etdikdə və ya ona verilən komandalara (siqnallara) etinasızlıq göstərdikdə və bu təyyarənin sonrakı uçuşu ağır nəticələnmə (trassadakı təyyarələrlə toqquşma, əhalisi sıx olan rayonlara düşmə və s.) ehtimalı olduqda bu təyyarəni məhv etmək üçün atəş açılır.

Pilotsuz hava gəmilərinə və uçuş aparatlarına qarşı da silah tətbiq edilə və döyüş texnikasından atəş açıla bilər.

5. Tanınmamış, kiçik ölçülü, kiçik sürətli alçaqdan uçan hədəfin Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini keçməsi radiolokasiya vasitələri ilə (adi gözlə müşahidə edilməsi haqqında məlumat alındıqda) aşkar edildikdə hava hücumundan müdafiə komanda məntəqəsinin müvafiq əməliyyat növbətçisinin qərarı ilə həmin hədəfin ehtimal olunan marşrutu üzrə hava hücumundan müdafiənin növbətçi qüvvə və döyüş texnikası 1 nömrəli döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilir. Havaya bir-birinin ardınca lazımi miqdarda növbətçi qırıcı təyyarələr, qırıcı bombardmançı təyyarələr, vertolyotlar, habelə Dövlət Sərhəd Xidməti, hərbi-dəniz qüvvələri, mülki aviasiya şirkəti və könüllü hərbi vətənpərvərlik texniki idman cəmiyyəti tərəfindən ayrılmış təyyarələr və vertolyotlar havaya qaldırılır, yerüstü müşahidə postlarının sayı artırılır. [73]

Hava hədəfinin hansı dövlətə mənsub və nədən ibarət olmasını müəyyənləşdirmək üçün bütün lazımi tədbirlər görülür.

Hava hədəfinin hansı dövlətə mənsub və nədən ibarət olması müəyyənləşdirildikdən sonra bu barədə yuxarı komanda məntəqəsinə məlumat verilir və o hədəfi enməyə məcbur etmək və ya hədəfin uçuşunun davamı Azərbaycan Respublikası üçün təhlükə törədə bilərsə, onu məhv etmək haqqında qərar qəbul edilir.

6. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hava hücumundan müdafiəsinin növbətçi qüvvə və döyüş texnikasının xarici dövlətlərin hava gəmilərinə atəş açılması, habelə bu gəmilərin radioelektron vasitələrilə susdurulması haqqında qərar qəbul etməyə aşağıdakılara icazə verilir:

dövlət sərhədini pozanlara qarşı — Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirinə, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəisinə, hava hücumundan müdafiə qoşunlarının komandanına (qərargahın rəisinə), hərbi-dəniz qüvvələrinin komandanına, hərbi hava qüvvələrinin komandanına (qərargah rəisinə), ordu korpuslarının komandirlərinə, habelə yuxarıda adları çəkilənləri əvəz edənlərə;

komanda məntəqələrində yuxarıda adları qeyd edilən vəzifəli şəxslər olmadıqda və təxirəsalınmaz hallarda sərhədi pozan hava gəmisinə məhvetmə atəşi açmaq qərarı zərurəti yarandıqda hərbi hava qüvvələrinin növbətçi qüvvələrini idarə edən müvafiq əməliyyat növbətçilərinə (bu barədə o təcili surətdə bilavasitə öz rəisinə və yuxarı komanda məntəqəsinə məlumat verməlidir).

7. Mülki hava gəmiləri Azərbaycan Respublikasının sərhədlərini pozaraq, onlara verilən radiokomandalara və gözlə görünən siqnallara etina etmədikdə və ya bunlara tabe olmaqdan imtina etdikdə, birləşmələrin (hissələrin) komanda məntəqələrinin əməliyyat növbətçiləri yuxarı komanda məntəqələrinə məlumat verir və komanda məntəqəsinin göstərişi ilə növbətçi qırıcı təyyarələrə (vertolyotlara) sərhədi pozmuş təyyarəni göstərilən aerodroma enməyə məcbur etmək barədə komanda verirlər.

8. Qaçırılmaq və ya başqa qanuna zidd məqsədlər üçün Azərbaycan Respublikasının hava sərhədini pozmağa çalışan Azərbaycan hava gəmilərinin qarşısını almaq üçün hava hücumundan müdafiə və hərbi hava qüvvələri qoşunlarının mərkəzi komanda məntəqələrinin əməliyyat növbətçiləri qanunu pozan hava gəmilərini havaya qaldıran növbətçi qırıcı təyyarələr və qırıcı-bombardmançı təyyarələr və vertolyotlar vasitəsilə müəyyən aerodromlara enməsini tələb edirlər. Bu hava gəmiləri komandalara və siqnallara tabe olmadıqda yalnız hərbi hava gəmilərinə qarşı silah işlətməyə icazə verilir.

Mülki hava gəmilərinə qarşı məhv atəşi açmağa bu hava gəmilərinin sərnişinsiz və hərəkətsiz ələ keçirilməsi barədə aerodromda məlumat olduqda icazə verilir. Belə halda əvvəlcə xəbərdarlıq atəşi açılır.

9. Nadir hallarda dövlət hava sərhədi pozulduqda və ya Azərbaycan Respublikasının hava ərazisində müəyyən olunmamış hava gəmiləri müşahidə edildikdə, hava hücumundan müdafiə qoşunları komandanının qərarı ilə bəzi rayonlar üzərində təyyarələrin uçuşları məhdudlaşdırılır və ya tamamilə dayandırılır. Bunun üçün hava hərəkətini idarəetmə üzrə Vahid sistemin orqanları «Kover» siqnalı verirlər. Bu siqnalın verilməsi ilə hava sərhədini pozan hava gəmisini təqib etməklə və ya sərhədi pozmuş gəmiləri axtarıb tapmaqla məşğul olan hava gəmilərindən, habelə axtarış-xilasetmə tapşırığı yerinə yetirən hava gəmilərindən savayı bütün hava gəmiləri yerə endirilir və ya göstərilən rayonlara yollandırılır.

10. Sərhəd mühafizəsi orqanları adi müşahidə və radiotexniki kəşfiyyat aparır, Azərbaycan Respublikasının hava sərhədlərinin pozulması hallarının qeydiyyatını aparır və təcili olaraq Mərkəzi Komanda Məntəqəsinə və hava hücumundan müdafiə qoşunlarının qarşılıqlı əlaqəli hərəkətdə olan bölmələrinə bu məqsədlə xüsusi olaraq təşkil edilmiş rabitə kanalları ilə məlumat verirlər. [74]

Sərhəd mühafizəsi orqanları ilə hava hücumundan müdafiə qoşunları arasında qarşılıqlı əlaqəni Azərbaycan Respublikasının Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi təmin edir. [75]

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan və adi gözlə müşahidə olunan hava şarlarına və məsafədən idarə olunan uçuş aparatlarına sərhəd mühafizəsi orqanları atəş açırlar. [76]

 

**fors-major vəziyyəti dedikdə, hava gəmisinin və həmçinin bu gəminin içərisindəki insanların həyatı üçün təhlükə törədə bilən fövqəladə hallar nəzərdə tutulur ki, bunun da nəticəsində hava gəmisinin heyəti bilərəkdən başqa dövlətin ərazisinə girmək məcburiyyətində olur. Bu vəziyyət o vaxt ola bilər ki, hava gəmisində nasazlıqlar olsun, yanacaq ehtiyatı olmasın, təyyarədə yanğın baş vermiş olsun, gəmi heyətinin üzvlərindən və yaxud sərnişinlərdən ağır xəstələnən olsun, mürəkkəb hava şəraiti və s.

 

 

 

Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini pozan xarici dövlətlərin hərbi gəmilərinə qarşı silah və döyüş texnikasının tətbiq edilməsi

 

 Qaydaları

 

1. Dövlət sərhədinin su sahəsinin mühafizəsini Dövlət Sərhəd Xidməti sərhəd gözətçi gəmiləri vasitəsilə təşkil edir və həyata keçirir.

2. Sərhəd gözətçi gəmiləri və katerləri Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandirinin əmri ilə dövlət sərhədinin mühafizəsi xidmətinə təyin edilir.

3. Xarici dövlətin hərbi gəmisi tərəfindən sərhədin pozulmasını müşahidə edən sərhəd gözətçi (hərbi) gəmisinin komandiri təcili surətdə bu barədə Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandirinə məruzə etməli və sərhədi pozan hərbi gəmidən bütün rabitə vasitələri ilə (ultraqısa, işıq siqnalları, kiçik bayraqlı semafor) tələb etməlidir ki, dərhal dayansın, gəmidən suya qayıqlar və dalğıclar buraxmasın və gəmini xəbərdar etməlidir ki, o bu tələbləri yerinə yetirməsə, xəbərdarlıq atəşindən (güllə qatarı buraxıldıqdan) sonra silah tətbiq edəcəkdir.

Sərhədi pozan gəmi "dayan" tələbini yerinə yetirmirsə, sərhəd gözətçi gəmisinin komandiri xəbərdarlıq atəşi açmasına sərbəst qərar verir.

Silah tətbiq edilərkən güllələrin və mərmilərin həmsərhəd dövlətlərin ərazisinə düşməsinə bir qayda olaraq yol verilmir.

Sərhəd gözətçi gəmisinin komandiri həyata keçirdiyi bütün tədbirlər barədə Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandirinə məruzə edir.

Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandiri sərhəd gözətçi gəmisinin komandirinin işinə müdaxilə edərək ona silah işlətməyi qadağan edə bilər. Belə halda son nəticə üçün bütün məsuliyyət Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandirinin üzərinə düşür.

Silahı qanunsuz tətbiq etmiş şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunlarına müvafiq surətdə intizam və ya cinayət məsuliyyətinə cəlb edilirlər.

4. Sərhəd gözətçi (hərbi) gəmisinin komandiri daxili sularda sualtı qayıq aşkar etsə, onu məhv etmək üçün silah və döyüş texnikası işlətməlidir. Sərhəd gözətçi gəmisinin komandiri Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi dəniz hissəsinin komandirinə bütün hərəkətləri barədə məlumat verməlidir.

5. Zərurət yaranarsa Müdafiə Nazirliyinin hərbi dəniz qüvvələrinin hərbi gəmiləri Dövlət Sərhəd Xidmətinin müraciəti əsasında dövlət sərhədini pozmuş xarici dövlətin hərbi gəmisinə qarşı görülən tədbirlərə cəlb oluna bilər. [78]

 

İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI

 

1.       5 fevral 1998-ci il tarixli 21 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 1998-ci il, № 2, maddə 118)

2.       30 iyun 1998-ci il tarixli 147 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 1998-ci il, № 6, maddə 442)

3.       17 avqust 2000-ci il tarixli 142 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2000-ci il, № 8, maddə 646)

4.       2 iyun 2003-cü il tarixli 73 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2003-cü il, № 6, maddə 342)

5.       21 sentyabr 2004-cü il tarixli 135 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004-cü il, № 9, maddə 750)

6.       29 iyun 2005-ci il tarixli 122 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 6, maddə 558)

7.       3 noyabr 2005-ci il tarixli 201 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 11, maddə 1061)

8.       28 noyabr 2008-ci il tarixli 264 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2008-ci il, № 11, maddə 1042)

9.       28 yanvar 2009-cu il tarixli 14 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2009-cu il, №01, maddə 34)

10.    13 sentyabr 2012-ci il tarixli 200 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti 15 sentyabr 2012-ci il, № 206, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, №09, maddə 926)

11.    15 yanvar 2014-cü il tarixli 7 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti, 26 yanvar 2014-cü il, № 16, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2014-cü il, № 1, maddə 57)

12.    13 iyun 2014-cü il tarixli 194 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti, 22 iyun 2014-cü il, № 131, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2014-cü il, №6, maddə 747)

13.    20 sentyabr 2016-cı il tarixli 348 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti, 22 sentyabr 2016-cı il, № 207, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 9, maddə 1575)

14.    27 iyul 2017-ci il tarixli 306 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 30 iyul 2017-ci il, № 163, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, № 7, maddə 1503)

15.    6 dekabr 2017-ci il tarixli 533 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 8 dekabr 2017-ci il, № 271, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2017-ci il, №12, II kitab, maddə 2481)

16.    5 fevral 2018-ci il tarixli 29 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 6 fevral 2018-ci il, №27, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 2, maddə 333)

17.    12 oktyabr 2018-ci il tarixli 441 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 16 oktyabr 2018-ci il, № 232, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, № 10, maddə 2156)

18.    21 yanvar 2019-cu il tarixli 9 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 23 yanvar 2019-cu il, № 17, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2019-cu il, № 01, maddə 153)

19.    30 noyabr 2020-ci il tarixli 474 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 4 dekabr 2020-ci il, № 254, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2020-ci il, №11, maddə 1417)

20.    30 oktyabr 2021-ci il tarixli 328 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 4 noyabr 2021-ci il, № 239, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021-ci il, № 10, maddə 1195)

21.    4 aprel 2022-ci il tarixli 140 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 13 aprel 2022-ci il, № 75, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2022-ci il, № 4, maddə 390)

22.    14 sentyabr 2022-ci il tarixli 348 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin rəsmi internet saytı, 15 sentyabr 2022-ci il, “Xalq” qəzeti, 18 sentyabr 2022-ci il, № 202, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2022-ci il, № 9, maddə 1082)

23.    9 mart 2023-cü il tarixli 81 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin rəsmi internet saytı, 11 mart 2023-cü il, “Xalq” qəzeti, 14 mart 2023-cü il, № 56)

 

QƏRARA EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİK VƏ ƏLAVƏLƏRİN SİYAHISI