"Dövlət müəssisə və təşkilatlarının, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan müəssisələrin balansında olan yararsız hala düşmüş , həmçinin oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi və bu vəsaitlərin söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışı üzrə Qaydalar"ın təsdiq edilməsi haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI

Azərbaycan Respublikasında dövlət əmlakının qorunub saxlanılması və ondan səmərəli istifadəni təmin etmək məqsədilə və müəssisələrin balansında olan köhnəlmiş, həmçinin oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi prosesinin nizamlanmasının vacibliyini nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti qərara alır: [1]

"Dövlət müəssisə və təşkilatlarının, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan müəssisələrin balansında olan yararsız hala düşmüş, həmçinin oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi və bu vəsaitlərin söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışı üzrə Qaydalar" təsdiq edilsin (əlavə olunur).

Bu qərar imzalandığı gündən qüvvəyə minir.

Azərbaycan Respublikasının Baş naziri    A. Rasi-zadə

Bakı şəhəri, 6 noyabr 2004-cü il

                     № 177

Dövlət müəssisə və təşkilatlarının, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan müəssisələrin balansında olan yararsız hala düşmüş, həmçinin oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi və bu vəsaitlərin söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışı üzrə [2]

QAYDALAR

I ÜMUMİ MÜDDƏALAR [3]

1.1. Bu Qaydalar «Mühasibat uçotu haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə, Milli Mühasibat Uçotu Standartlarına və qüvvədə olan digər normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq hazırlanmışdır. [4]

1.2 Bu Qaydalar dövlət əmlakının qorunub saxlanmasının , ondan səmərəli istifadə olunmasını təmin etmək məqsədilə tabeliyindən asılı olmayaraq dövlət müəssisə, idarə və təşkilatlarının, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı olan hüquqi şəxslərin (bundan sonra - təşkilat və ya təşkilatlar) balansında olan oğurlanmış, naməlum şəraitdə itmiş və yararsız hala düşmüş əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi, habelə yararsız hala düşmüş vəsaitlərin (fondların) söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışı qaydalarını müəyyən edir. [5]

II. DÖVLƏT MÜƏSSİSƏ VƏ TƏŞKİLATLARININ, HABELƏ NİZAMNAMƏ KAPİTALINDA DÖVLƏTİN PAYI OLAN MÜƏSSİSƏLƏRİN BALANSINDA OLAN YARARSIZ HALA DÜŞMÜŞ ƏSAS VƏSAİTLƏRİN (FONDLARIN) SİLİNMƏSİ

2.1.    Müəssisələrdə iqtisadi baxımdan məqsədyönlü sayılmayan, təmiri və ya bərpası səmərəsiz hesab edilən, əvəzsiz olaraq verilməsi və satılması mümkün olmayan əsas vəsaitlərin (fondların) tərkibinə daxil olan fiziki cəhətdən tam köhnəlmiş (aşınmış), fiziki və ya mənəvi cəhətdən istifadəyə yararsız hala düşmüş binalar, qurğular, ötürücü qurğular, maşınlar və avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri, istehsalat alətləri (ləvazimatları), təsərrüfat inventarları və digər əsas vəsaitlər (fondlar), eyni zamanda yeni obyektlərin tikintisi
ilə əlaqədar olaraq uçurulmuş binalar və qurğular, həmçinin təbii fəlakət zamanı dağılmış əsas vəsaitlər (fondlar) habelə oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlər (fondlar) bu Qaydalar əsasında ləğv edilərək balansdan silinir. [6]

2.2.    Yararsız hala düşmüş əsas vəsaitlərin (fondların) istifadəyə yararsızlığını, təmirinin mümkünsüzlüyünü müəyyənləşdirmək, həmçinin onların müəyyən olunmuş qaydada balansdan silinməsi üçün təşkilat rəhbərinin əmri ilə ən azı 5 nəfərdən ibarət müvafiq ləğvetmə komissiyası yaradılır. Həmin komissiyanın tərkibinə təşkilatın rəhbərinin müavini, baş mühasibi, habelə təşkilatın aidiyyəti struktur bölmələrinin rəhbərləri daxil edilir. Komissiyanın sədri təşkilatın rəhbərinin müavini, sədrin müavini isə baş mühasib olmalıdır.

Baş idarəetmə orqanı olan təşkilatlarda komissiyanın tərkibinə baş idarənin nümayəndəsi də daxil edilməlidir.

Komissiya öz işinə qiymətləndiricilər, müstəqil auditor, səlahiyyətli qurumların mütəxəssislərini cəlb etmək hüququna malikdir.

2.3. Əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi üzrə komissiyanın vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir:

təşkilatın balansından silinməli olan əsas vəsaitlərin (fondların) baxışını keçirmək, onun yararsızlığını müəyyən etmək;

təşkilatların balansında olan yararsız hesab edilən xüsusi əhəmiyyətli əsas vəsaitlərin (fondların) mövcudluğunu, miqdarını müəyyən etmək;

əsas vəsaitlərin (fondların) balansdan silinməsi zərurətini yaradan səbəbləri (köhnəlmə, normal istismar şərtlərinin pozulması nəticəsində vaxtından əvvəl sıradançıxma, təbii fəlakət, qəza) araşdırmaq;

balansdan silinən əsas vəsaitlərin (fondların) ayrı-ayrı hissələrinin, detallarının və digər materialların mövcudluğunu, miqdarını və istifadəyə yararlılığını müəyyən etmək, onları bazar dəyəri ilə qiymətləndirmək;

əsas vəsaitlərin (fondların) balansdan silinməsi üçün əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktmı tərtib etmək.

oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əmlaklar üzrə təşkilatın mühasibat uçotu sənədləri, o cümlədən əmlakın inventarizasiyasına dair sənədlər, texniki pasport, əsas vəsaitin (fondun) oğurlanması və ya naməlum şəraitdə itməsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin, nəqliyyat vasitələri üzrə isə əlavə olaraq Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin təsdiqedici sənədi və inventarizasiya komissiyasının rəyi əsasında əmlakın (qiymətlilərin) uçotdan çıxarılması aktını tərtib etmək (aktın nümunəvi forması Qaydaların 3 nömrəli əlavəsində verilir). [7]

2.4.      Əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi üzrə komissiya tərəfindən təşkilatın mühasibat uçotu sənədləri, o cümlədən əmlakın inventarizasiyasına dair sənədlər, əsas vəsait obyektlərinin texniki pasportu, qüsur (defekt) aktı, inventarizasiya komissiyasının rəyi əsasında əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi barədə əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktı tərtib edilir (aktın nümunəvi formaları 1 və 2 nömrəli əlavələrdə verilir). [8]

2.5.   Vahidinin (dəstinin) ilkin balans dəyəri 25,0 milyon manata qədər olan əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsinə dair komissiyanın aktları təşkilatın rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir və bundan sonra bu əsas vəsaitlər (fondlar) balansdan silinir. Bu halda həmin əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsinə dair Azərbaycan Respublikası Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin rəyi tələb olunmur. [9]

2.6.   Vahidinin (dəstinin) ilkin balans dəyəri 25,0 milyon manatdan yuxarı olan əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi zamanı təşkilatda yaradılmış komissiya tərəfindən tərtib edilən əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktı Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsindən müvafiq rəy alındıqdan sonra (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla) həmin təşkilatın baş idarəetmə orqanı tərəfindən (belə orqan olmadıqda, təşkilatın özü tərəfindən) təsdiq edilməklə, bu əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi həyata keçirilir. [10]

2.7.      Bu Qaydaların 2.5-ci və 2.6-cı bəndlərində avtomobil nəqliyyatı vasitələri üzrə əsas vəsaitlər (fondlar) təşkilatın balansından Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin müvafiq rəyi əsasında silinir. [11]

2.8.   Təşkilatın balansından əsas vəsaitlərin (fondların) bu Qaydaların 2.6-cı və 2.7-ci bəndlərində göstərilmiş hallarda silinməsinə dair rəyin alınması üçün həmin təşkilatın baş idarəetmə orqanı tərəfindən (belə orqan olmadıqda, təşkilatın özü tərəfindən) Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinə aşağıdakı sənədlər təqdim edilməlidir:

təşkilatın müraciəti;

əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi üzrə komissiyanın yaradılması barədə təşkilatın rəhbəri tərəfindən verilmiş əmrin surəti;

müvafiq qaydada tərtib edilmiş əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktı;

əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsinə dair digər sənədlər (texniki pasport, qüsur aktı, səlahiyyətli dövlət təşkilatlarının və inventarizasiya komissiyasının rəyləri).

2.9. Əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsinə dair təşkilatlardan təqdim edilən sənədlər Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi tərəfindən qəbul edilir, xüsusi kitabda qeydə alınır, baxılır, çatışmazlıqlar və ya imtina üçün əsas olmadıqda, qeydə alındığı gündən başlayaraq 15 gündən gec olmayaraq əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi barədə yazılı rəy verilir.

Təqdim edilmiş sənədlərdə çatışmazlıqlar aşkar edildikdə, bu barədə İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən təşkilata müvafiq olaraq əsaslandırılmış bildiriş göndərilir.

Xüsusi əhəmiyyətli əsas vəsaitlərin (fondların) müəyyən edilməsi üçün meyar göstəriciləri Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilir.

2.11.    Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, xüsusi əhəmiyyətli əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi barədə Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi tərəfindən rəyin verilməsi Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti ilə razılaşdırılmaqla həyata keçirilir. [12]

2.12.    Əsas vəsaitlər (fondlar) silinən zaman təşkilatda yaradılmış komissiyanın tərtib etdiyi əmlakın (qiymətlilərin) ləğvi aktı bu Qaydaların tələblərinə əsasən təşkilatın rəhbəri və ya baş idarəetmə orqanının rəhbərliyi tərəfindən təsdiq edildikdən sonra həmin əsas vəsaitlər (fondlar) sökülə, hissələrə ayrıla və hesabdan silinə bilər.

Komissiyanın aktı müvafiq qaydada təsdiq edilməyənədək obyektin sökül-məsinə, ləğv edilməsinə və hesabdan silinməsinə yol verilmir.

2.13. Mövcud qanunvericiliyə əsasən ayrı-ayrı əmlak növlərinin qeydiyyatını və istismarına nəzarəti həyata keçirən dövlət orqanları bu növ əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi zamanı təşkilatlar tərəfindən müvafiq qaydada məlumatlandırılmalıdırlar.

2.14. Oğurlanmış və ya naməlum şəraitdə itmiş əsas vəsaitlər (fondlar) 10 (on) il müddətində tapılmadıqda və aparılmış əməliyyat-axtarış tədbirləri heç bir nəticə vermədikdə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin, nəqliyyat vasitələri üzrə isə əlavə olaraq Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin bu barədə məlumatı nəzərə alınmaqla, həmin əsas vəsaitlər (fondlar) Azərbaycan Respublikası Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinin müvafiq rəyi əsasında (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla) təşkilatın balansından silinir. [13]

III. ƏSAS VƏSAİTLƏRİN (FONDLARIN) SÖKÜNTÜSÜNDƏN ƏLDƏ EDİLƏN MATERİAL QİYMƏTLİLƏRİNİN SATIŞI

3.1.    Əsas vəsaitlərin (fondların) silinməsi nəticəsində onların söküntüsündən əldə edilən mal-materiallar, o cümlədən yararlı ehtiyat hissələri, detallar, aqreqatlar, əlvan və qara metal qırıntıları, digər materiallar cari bazar dəyəri ilə bu Qaydaların 2.2-ci bəndinə əsasən yaradılmış komissiya tərəfindən qiymətləndirilərək mədaxil edilməklə müvafiq hesabda uçota alınır.

3.2.    Əsas vəsaitlərin (fondların) söküntüsündən əldə edilən yararlı material qiymətlilərinin satışından əldə edilən gəlir qüvvədə olan mühasibat uçotunun müvafiq hesabında uçota alınır.

3.3.        Satışa yararlı olmayan material qiymətliləri təşkilat tərəfindən tərtib olunmuş məhvetmə aktı əsasında məhv edilir.

3.4.        Dövlət mülkiyyətində, habelə nizamnamə kapitalında dövlətin payı 25,5 faizdən çox olan kommersiya təşkilatlarında material qiymətlilərinin satışından əldə edilən vəsait onların gəlirlərinə aid edilir.

Dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatlarda əsas vəsaitlərin (fondların) söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışından daxil olan vəsaitlər hə-min qiymətlilərin satışı ilə bağlı xərclər çıxılmaqla, bütünlüklə dövlət büdcə-sinə köçürülür. Büdcədənkənar dövlət fondlarında isə əsas vəsaitlərin söküntüsündən əldə edilən material qiymətlilərinin satışından daxil olan vəsaitlər onların gəlirinə aid edilir.

Nəqliyyat vasitələri istisna olmaqla əsas vəsaitlər (fondlar) üzrə:

İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI

1.       28 noyabr 2005-ci il tarixli 220 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2005-ci il, № 11, maddə 1076)

2.       31 yanvar 2006-cı il tarixli 30 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2006-cı il, № 1, maddə 59)

3.       27 aprel 2009-cu il tarixli 73 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2009-cu il, № 04, maddə 290)

4.       30 sentyabr 2009-cu il tarixli 157 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2009-cu il, № 10, maddə 846)

5.       28 sentyabr 2012-ci il tarixli 216 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti, 29 sentyabr 2012-ci il, № 218, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2012-ci il, № 9, maddə 942)

6.       17 mart 2016-cı il tarixli 134 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Azərbaycan” qəzeti, 3 aprel 2016-cı il, № 69, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2016-cı il, № 4, maddə 793)

7.       22 sentyabr 2018-ci il tarixli 410 nömrəli Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (“Xalq” qəzeti, 25 sentyabr 2018-ci il, № 214, Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2018-ci il, №9, maddə 1938)

QƏRARA EDİLMİŞ DƏYİŞİKLİK VƏ ƏLAVƏLƏRİN SİYAHISI